Arkeologia Hiztegia
Arkeologia Hiztegia / Diccionario arqueológico (PDF, 598 KB)
Glosario terminológico para el estudio de las cerámicas arqueológicas
Akronimoen zerrenda
–UE (Unitate Estratigrafikoa)
MATERIALAK
–TS: Terra Sigillata
–TSH: Terra Sigillata Hispanica
–TSHT: Terra Sigillata Hispánica Tardía
–TSG: Terra Sigillata Galica
–VEGAS: Zeramika mota berezia
–PONDUS: Ehundegiko pisua
–DOLIUM: Antzinako Erroman erabiltzen zen buztinezko ontzia
–FUSAIOLA: Iruteko ardatzaren kontrapisua
–AURTZA: Buztinezko ontzi beiratua, altua eta heldulekurik gabea, janariak kontserban gordetzeko erabiltzen dena.
INSKRIPZIOAK
–GARDINER: clasificación de los jeroglíficos egipcios (G47/D58/W15…).
Hiztegia KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILA
Internet: www.euskadi.eus/euskalterm
1 Teoria eta metodologia
1.1 Indusketa-sistemak
1.2 Paleobotanika
1.3 Paleontologia
1.4 Geologia, sedimentologia eta estratigrafia
1.5 Antropologia
1.6 Datazio-sistemak
1.7 Kronologia
1.8 Klimatologia
1.9 Arkeometria eta beste kuantifikazio-teknika batzuk
2 Industriak
2.1 Harri-industria
2.2. Zeramika
2.3 Metal-industria
2.4 Hezur-industria
2.5 Beira-industria
2.6 Epigrafia
2.7 Numismatika
2.8 Ehorzketak
2.9 Hiria eta eraikuntza
2.10 Artea
3 Arlo espezializatuak
3.1 Urpeko arkeologia
3.2 Arkeologia industriala
3.3 Ondare arkeologikoaren babesa eta dibulgazioa
-
TEORIA ETA METODOLOGIA
1
antropologia (4)
Gizakiaren eta gizataldeen alderdi biologikoak eta sozialak aztertzen dituen zientzia.
es antropología fr anthropologie en anthropology
2
arkeoastronomia (4) Antzinako zibilizazioek astronomiarekin izandako harremana aztergai duen jakintza.
es arqueoastronomía fr archéoastronomie en archaeoastronomy
3
arkeografia (4)
Erregistro arkeologikoaren behaketa, dokumentazioa eta antolaketa aztergai dituen jakintza.
es arqueografía fr archéographie
en archaeography
4
arkeologia (4)
Iraganeko gizarteen aztarna materialetatik abiatuz gizarte horien bizitza eta jarduera aztertzen dituen jakintza.
es arqueología fr archéologie en archaeology
5
arkeologia analitiko (4)
es arqueología analítica fr archéologie analytique en analytical archaeology
6
arkeologia antropologiko (4)
es arqueología antropológica fr archéologie anthropologique en anthropological archaeology
7
arkeologia esperimental (4)
es arqueología experimental fr archéologie expérimentale en experimental archaeology
8
arkeologia estrukturalista (4)
es arqueología estructuralista fr archéologie structuraliste en structural archaeology;
structuralist archaeology
9
arkeologia historiko (4) Idazketa erabili duten zibilizazioak aztertzen dituen arkeologia.
es arqueología histórica fr archéologie historique en historical archaeology
10
arkeologia klasiko (4) Antzinate Klasikoa aztergai duen arkeologia.
es arqueología clásica fr archéologie classique en classical archaeology
11
arkeologia postprozesual (4) Gizakien ekintzek izan dezaketen esanahi sinbolikoaren interpretazioan oinarritzen den arkeologia.
es arqueología posprocesual fr archéologie post-processuelle en post-processual archaeology
arkeologia prehistoriko
Ik. historiaurreko arkeologia
12
arkeologia prozesual (4) XX. mendeko 50eko eta 60ko hamarkadetan arkeologiaren teoria eta metodo-markoa birdefinitu zituen joera teorikoa: iragana datu arkeologikoen bidez deskribatu nahi izateari utzi, eta iraganean gertatutako aldaketa- prozesuak sistemen teorian eta ekologia kulturalean oinarrituz zientifikoki esplikatzea du helburu.
es arqueología procesual fr archéologie processuelle en processual archaeology
13
arkeologia sozial (4)
es arqueología social fr archéologie sociale en social archaeology
14
arkeozoologia (4)
Sin. zooarkeologia (4)
Animalia-hondakinak eta haien eta gizakien arteko elkarrekintza aztertzen dituen jakintza, aztarnategi arkeologikoetako fauna-aztarnetan oinarritzen dena.
es arqueozoología; zooarqueología fr archéozoologie; zooarchéologie en zooarchaeology; archaezoology
15
artefaktu (4)
Gizakiak moldatutako objektu baten aztarna arkeologikoa.
es artefacto fr artéfact; objet façonné en artifact; artefact
16
bioestratigrafia (4)
Estratu geologikoetan agertzen diren fosiletan oinarrituz estratu haien datazio erlatiboa aztergai duen jakintza.
es bioestratigrafía fr biostratigraphie en biostratigraphy
17
biometria (4)
Metodo estatistikoen bidez bizidunen ezaugarri biologikoak eta haien bilakaera edo aldaketa aztertzen dituen jakintza.
es biometría fr biométrie en biometry
18
denbora geologiko (4)
Lurraren historia geologikoak hartzen duen denbora-bitartea.
es tiempo geológico fr temps géologique en geologic time
19
egitura (4)
Espazio bat bere funtzioari egokitzeko egin diren aldaketen edo ekintzen aztarna materialen multzoa.
es estructura fr aménagements; constituant en feature
20
ekofaktu (4)
Aztarnategi batean aurkitutako produktu naturala, eraldatu gabe gizakiak lekuz aldatu duena; esate baterako, hazi edo landu gabeko enbor bat.
es ecofacto fr écofact en ecofact
21
Erdi Aro osteko arkeologia (4) Aro Berria eta Garaikidea aztergai dituen arkeologia.
es arqueología posmedieval fr archéologie post-médiéval en post-medieval archaeology
22
Erdi Aroko arkeologia (4)
es arqueología medieval fr archéologie médiévale en medieval archaeology
23
espoliazio (4)
Sin. harrapaketa (4)
Ondare material edo monumentu jakin batetik gauzak hartzea edo kentzea.
es expolio; expoliación fr pillage; spoliation en plunder; loot
24
etnoarkeologia (4)
es etnoarqueología fr ethnoarchéologie en ethnoarchaeology
25
faltsifikazio (4)
Egiazkoa balitz bezala erabiltzeko asmoz egiten den objektu faltsua.
es falsificación fr falsification en forgery
26
genero-arkeologia (4) Generoen eraikuntza eta haien arteko harremanak aztertzen dituen arkeologiaren atala.
es arqueología del género fr archéologie du genre en gender archaeology
harrapaketa
Ik. espoliazio
heriotzaren arkeologia
Ik. hileta-arkeologia
27
hileta-arkeologia (4)
Sin. heriotzaren arkeologia (4) Ehorzketen aztarna arkeologikoetan oinarrituz hileta-jarduerak aztertzen dituen arkeologia.
es arqueología funeraria; arqueología de la muerte fr archéologie funéraire en funerary archaeology; archaeology of death
28
historiaurreko arkeologia (4) Sin. arkeologia prehistoriko (4) Idazketa sortu aurreko zibilizazioak aztertzen dituen arkeologia.
es arqueología prehistórica fr archéologie préhistorique en prehistoric archaeology
29
holotipo (4)
Espezimen-multzo bat deskribatzeko eredutzat hartzen den espezimena.
es holotipo fr holotype en holotype
30
landa-laneko arkeologia (4) Indusketa edo prospekzio arkeologiko batean egiten den lan arkeologikoa.
es arqueología de campo fr archéologie sur le terrain en field archaeology
31
paleoekologia (4)
Antzinako izaki bizidunek eta orduko ingurumenak izandako elkarrekintza aztertzen duen jakintza.
es paleoecología fr paléoécologie en palaeoecology
32
paleoetnologia (4)
Antzinako zibilizazioak eta, bereziki, etniak aztertzeko haiek utzitako aztarna materialetan oinarritzen den jakintza.
es paleoetnología; paletnología fr paléoethnologie en palaeoethnology
33
paleoklimatologia (4) Lurrak denbora geologikoan izan dituen klimak eta klima-aldaketak aztertzen dituen jakintza.
es paleoclimatología fr paléoclimatologie en palaeoclimatology
34
paleontologia (4)
Historiaurreko bizidunak fosilen bidez aztertzen dituen jakintza.
es paleontología fr paléontologie en palaeontology
35
testuinguru-arkeologia (4) Testuinguruak identifikatzean eta ikertzean oinarritzen den arkeologia.
es arqueología contextual fr archéologie contextuelle en contextual archaeology
36
trazeologia (4)
Aztarnategietan aurkitutako lanabesen erabilera-aztarnak aztertzen dituen jakintza.
es traceología fr tracéologie en traceology
zooarkeologia
Ik. arkeozoologia
1.1. Indusketa-sistemak
37
aireko fotografia (4)
es fotografía aérea; aerofotografía fr photographie aérienne en aerial photography
38
aurkikuntza (4)
es hallazgo; descubrimiento fr découverte en discovery
39
aztarna arkeologiko (4)
es resto arqueológico; rastro arqueológico fr vestige archéologique en archaeological remains
40
aztarnategi (4)
Sin. aztarnategi arkeologiko (4)
es yacimiento; yacimiento arqueológico fr gisement archéologique en archaeological site
aztarnategi arkeologiko
Ik. aztarnategi
41
diagrama estratigrafiko (4)
Sin. Harris-en diagrama (4)
Harris-en metodoan, aztarnategi baten estratifikazioaren adierazpide grafikoa, unitate estratigrafikoen arteko erlazio fisikoa denbora-erlazio bihurtzen duena.
es diagrama estratigráfico; diagrama de Harris fr diagramme stratigraphique; diagramme de Harris en stratigraphic diagram; Harris Matrix diagram
42
domestikazio (4)
Sin. etxekotze (4)
es domesticación fr domestication en domestication
43
eremu zabaleko indusketa (4) Eremu handi bat osorik hartzen duen indusketa, lekukorik erabili gabe egiten dena.
es excavación en área fr fouille en aire ouverte en open area excavation
44
erregistro arkeologiko (4) Arkeologian dokumentatutako aztarna material guztien multzoa, aztarnategiak, artefaktuak, egiturak eta ekofaktuak barnean hartzen ituena.
es registro arqueológico fr registre archéologique en archaeological record
45
eskala-barra (4)
Sin. jaloi (4)
Neurgailu gisa erabiltzen den barra luzea, kontrastea egiten duten bi kolorez atalka margotua.
es jalón fr jalon en range pole; ranging-rod
46
estazio total (4)
es estación total fr station totale en total station
47
estratu (4) Sin. geruza (4)
es estrato fr strate; couche en stratum
48
estratuarte (4)
Sin. interfaze (4)
Estratuen arteko kontaktu-eremua.
es interestrato fr interface en interface
etxekotze
Ik. domestikazio
49
fase (4)
Sin. fase arkeologiko (4)
Harris-en erregistro-sisteman, antzeko kronologia duten jarduerak eta jarduera- multzoak biltzen dituen denbora-tartea.
es fase; fase arqueológica
fr phase; phase archéologique
en archaeological phase
fase arkeologiko
Ik. fase
50
flotazio (4)
Sedimentuetatik aztarna txikiak likido baten bidez (normalean, uraren bidez) berreskuratzeko teknika; lur edo sedimentuak bahe batean jartzen dira, ur-zurrusta bat jartzen zaie, eta bahe finago batzuetatik pasarazten dira.
es flotación fr flottation en flotation
51
fosfato-analisi (4)
Sin. fosfatoen analisi geokimiko (4) Giza jarduerak lurreko fosfato-edukian eragindako aldaketak neurtzea helburu duen analisia. Indusketarik egin
gabe aztarnategiak aurkitzeko edo interpretatzeko erabili ohi da. Abereen gorotzak eta gizakien eginkariek, animalia- edo landare-hondakinak ongarri gisa erabiltzeak eta gizakien ehorzketek eragina dute lurraren fosfato-edukian. Beraz, fosfato-
analisia oso interesgarria da, adibidez, aztarnategietan ukuiluak edo kortak aurkitzeko.
es análisis de fosfatos; análisis geoquímico de fosfatos
fr analyse des phosphates; analyse géochimique des phosphates
en soil phosphate analysis;
phosphate mapping
fosfatoen analisi geokimiko
Ik. fosfato-analisi
52
fotogrametria (4)
es fotogrametría
fr photogrammétrie
en photogrammetry
53
frekuentazio (4)
Gizakiek edo animaliek leku batean izandako aldizkako egonaldia, haiek utzitako aztarna arkeologikoen bidez aztertu ohi dena.
es frecuentación
fr fréquentation
en visitation; frequentation
geruza
Ik. estratu
gestio-arkeologia
Ik. kudeaketa-arkeologia
54
giza egonleku (4)
Sin. giza kokagune (4)
Gizatalde bat finkatuta egon den lekua.
es asentamiento fr établissement en settlement
giza kokagune
Ik. giza egonleku
55
harpe (4)
es abrigo
Harris-en diagrama
Ik. diagrama estratigrafiko
56
Harris-en erregistro-sistema (4)
Sin. Harris-en metodo (4) Indusketen erregistro arkeologikoa osatzeko metodoa, Edward C.
Harris arkeologoak asmatua: Harris- en metodoari jarraikiz, unitate estratigrafiko bakoitzaren ezaugarriak deskribatzen dira (dimentsioak eta oinplanoa barne), eta unitateen
arteko denborazko erlazioak diagrama estratigrafiko batean irudikatzen dira. es sistema de registro de Harris;
método de Harris
fr méthode de Harris
en Harris recording system
Harris-en metodo
Ik. Harris-en erregistro-sistema
57
hondakin karpologiko (4) Aztarnategi arkeologiko batean aurkitutako landare-hazien eta
-fruituen hondakinak.
es resto carpológico; vestigio carpológico
fr vestige carpologique
en carpological remains
58
hondakin palinologiko (4)
es resto palinológico; vestigio palinológico
fr vestige palynologique
en palynological remains
59
indusketa arkeologiko (4) Aztarna arkeologikoak lurpetik edo dauden lekutik ateratzea, dokumentatzea eta ikertzea;
indusketetan, aztarnak hondatu gabe, modu sistematikoan eta metodo egokiak erabiliz atera behar dira.
es excavación arqueológica
fr fouille archéologique
en archaeological excavation
60
indusketa programatu (4)
es excavación programada
fr fouille programmée
en planned excavation
61
indusketa-egunkari (4) Indusketa-lanak egin ahala haien azalpen xehakatua biltzeko erabiltzen den egutegia.
es diario de excavación
fr carnet de chantier; carnet de fouille
en excavation notebook; excavation journal
interfaze
Ik. estratuarte
jaloi
Ik. eskala-barra
62
jarduera (4)
Harris-en erregistro-sisteman, aztarna arkeologikoen interpretaziorako oinarrizko unitatea, garai berekoak diren eta funtzio bera duten unitate estratigrafikoen multzoak osatzen
duena; adibidez, jardueratzat har daiteke hilobi bat irekitzea eta hura betetzea.
es actividad fr activité en activity
63
jarduera-multzo (4)
Garai berean eta helburu berarekin sortutako jardueren multzoa; adibidez, familia-unitate beraren hilobi-multzoa. es grupo de actividad
fr groupe d’activité
en activity group
kartesiar koordenatuen metodo
Ik. Laplace-ren indusketa-sistema
64
kontrol arkeologiko (4) Interes arkeologikoa izan dezakeen eremu batean egindako lanetan esku hartzea; lanak ikuskatzean eta aztarna arkeologikoak kontserbatzeko eta dokumentatzeko neurriak ezartzean datza.
es control arqueológico
fr surveillance
en watching brief
65
kota (4)
Estratu edo aztarna arkeologiko batek itsas mailarekiko edo erreferentziatzat hartzen den beste sestra-plano batekiko duen garaiera.
es cota; cota de nivel
fr élévation; cote
en elevation; topographic elevation
66
kudeaketa-arkeologia (4)
Sin. gestio-arkeologia (4); prebentzio- arkeologia (4)
Berehala egitekoak diren lanek galzorian jarritako aztarna arkeologikoak aztertzen dituen arkeologia.
es arqueología de gestión;
arqueología de prevención
fr archéologie de gestion;
préventive archéologie
en management archaeology;
preventive archaeology
67
lagin (4)
es muestra
fr échantillon
en sample
68
laginketa (4)
Eremu bateko laginak lortzeko egiten diren lanen multzoa.
es muestreo
fr échantillonnage
en sampling
Laplace-Méroc-en indusketa- sistema
Ik. Laplace-ren indusketa-sistema
69
Laplace-ren indusketa- sistema (4)
Sin. kartesiar koordenatuen metodo (4);
Laplace-Méroc-en indusketa-sistema (4) Indusketen erregistro arkeologikoa osatzeko metodoa, koordenatu kartesiarren sistema bat erabiliz aztarna arkeologikoak plano batean jartzean oinarritzen dena.
es sistema de registro de Laplace; método de coordenadas cartesianas; método de Laplace- Méroc
fr méthode Laplace-Méroc
en co-ordinate system; Laplace method
larrialdiko indusketa
Ik. salbamenduko esku-hartze
70
lauki (4)
Lau aldeko lur-eremu angeluzuzena. Azalera berdineko laukitan banatzen da indusketa egingo den lursaila.
es cuadrado; cuadro
fr quadrat
en quadrat; square
71
lekuko (4)
Sareta bateko bi laukiren artean induskatu gabe uzten den lur-zerrenda; lur-eremua induskatzen den artean erreferentzia gisa erabiltzen da, edo aurrerago induskatzeko uzten da.
es testigo
fr berme
en balk; baulk
72
mapa arkeologiko (4)
Eremu geografiko bateko indusketen inbentario xehakatua biltzen duen dokumentua.
es carta arqueológica fr carte archéologique en archaeological map
73
maskortegi (4)
Molusku-aztarna ugari dituen aztarnategi arkeologikoa.
es conchero
fr escargotière
en shell-midden
74
metakin arkeologiko (4) Aztarnategi batean aurkitutako material metatuen multzoa. Prozesu antropiko baten ondorioa da; hau da, gizakiaren jarduera da material horiek metatu dituena.
es depósito arqueológico fr dépôt archéologique en archeological deposit
miaketa
Ik. prospekzio
75
Munsell-en taula (4)
Lur-motak deskribatzeko eta beste zeregin batzuetarako erabiltzen
den sistema, koloreak tonuaren, argitasunaren eta asetasunaren arabera sailkatzeko erabiltzen dena.
es tabla de Munsell; cartas de color de Munsell
fr nuancier de Munsell
en Munsell soil colour chart
76
nibel topografiko (4)
Plano baten norabide horizontala eta bertikala zehazteko gailua.
es nivel topográfico
fr niveau topographique
en topographical level
77
oinplano (4)
Indusketa edo prospekzio bateko plano horizontalaren adierazpide grafikoa.
es planta fr plan en plan
posizio eratorri
Ik. posizio sekundario
78
posizio primario (4)
Aztarna arkeologiko baten posizioa, aztarna dagoen lekuan utzi zenetik aldatu ez dena.
es posición primaria fr position primaire en primary position
79
posizio sekundario (4)
Sin. posizio eratorri (4)
Aztarna arkeologiko baten posizioa, aztarna posizio primariotik aldatu ondorengoa.
es posición secundaria; posición derivada
fr position secondaire
en secondary position
prebentzio-arkeologia
Ik. kudeaketa-arkeologia
80
profil estratigrafiko (4)
Sin. sekzio (4)
Lauki bat induskatzearen ondorioz azaleratzen diren lau plano bertikaletako bakoitza.
es perfil estratigráfico; corte estratigráfico; sección estratigráfica
fr coupe stratigraphique; profil stratigraphique
en stratigraphic profile; stratigraphic section
81
prospekzio (4)
Sin. miaketa (4)
Aztarna arkeologikoak aurkitzeko tekniken eta lanen multzoa.
es prospección fr prospection en prospecting
82
salbamenduko esku-hartze (4)
Sin. larrialdiko indusketa (4) Aztarnategi batean egiten den presako indusketa arkeologikoa, aztarnategia berehala hondatuko edo desagerraraziko duten lanen aurretik egiten dena.
es intervención de salvamento;
intervención de urgencia
fr fouille de sauvetage; fouille de préservation
en rescue excavation; salvage excavation
83
sareta (4)
Indusketa edo prospekzio arkeologikoa egingo den lursaila banatzen duten laukien multzoa.
es cuadrícula
fr carroyage; quadrillage
en grid layout; grid
84
sareta-metodo (4)
Puntu-multzo jakin batek sareta batean duen banaketa kalkulatzeko erabiltzen den metodo estatistikoa.
es método de cuadrícula
fr méthode du quadrillage
en grid-square method
sekzio
Ik. profil estratigrafiko
UE
Ik. unitate estratigrafiko
85
unitate estratigrafiko (4)
Sin. UE (4)
Harris-en metodoaren oinarrizko erregistro-unitatetzat hartzen den estratua.
es unidad estratigráfica; UE fr unité stratigraphique; US en stratigraphic unit; SU
86
Wheeler-en indusketa- sistema (4)
Sin. Wheeler-en sistema (4)
Indusketen erregistro arkeologikoa osatzeko metodoa, lursail handi bat lekukoz bereizitako laukitan banatzean oinarritzen dena.
es sistema de excavación de
Wheeler
fr système Wheeler
en Wheeler system
Wheeler-en sistema
Ik. Wheeler-en indusketa-sistema
87
zundaketa (4)
Lur-eremu mugatu batean egiten den indusketa, aztarnategi baten edo eremu baten inguruko datuak biltzeko egiten dena.
es sondeo
fr sondage archéologique
en trial trenching
88
zutabe estratigrafiko (4) Indusketa arkeologiko bateko estratuen hurrenkera eta kokapena irudikatzen dituen eskema.
es columna estratigráfica fr échelle stratigraphique en stratigraphical column
1.2. Paleobotanika
89
antrakologia (4)
Ikatz-aztarnak aztertzen dituen jakintza.
es antracología fr anthracologie en anthracology
90
antropizazio (4) es antropización fr anthropisation en anthropization AP
Ik. zuhaitz-polen
91
espora (4)
Landare batzuek sortzen duten
ugaltze-gorputz oso txikia, gehienetan zelulabakarra. Garatzen denean, beste landare bat eratzeko ahalmena du.
es espora fr spore en spore
92
fitolito (4)
Landare-ehunetan sortzen den silizezko konkrezio mikroskopikoa, landarea deskonposatu ondoren lurrean geratzen dena.
es fitolito
fr phytolithe
en phytolith
93
hazi (4)
es semilla
fr semence
en seed
94
jatorri ez-antropikoko metakin (4)
es depósito de origen no antrópico
fr dépôt d’origine non anthropique
en non anthropic deposit; deposit of a non anthropic origin
lore-hauts
Ik. polen
NAP
Ik. zuhaitzenaz bestelako polen
95
paleobotanika (4)
Landare-fosilak aztertzen dituen jakintza.
es paleobotánica
fr paléobotanique
en palaeobotany
96
paleoetnobotanika (4) Landare-aztarnak identifikatzen eta aztertzen dituen jakintza, antzinako ingurumenak eta ekonomiak ezagutzea helburu duena.
es paleoetnobotánica
fr paléoethnobotanique
en palaeoethnobotany
97
paleopalinologia (4)
Antzinako palinomorfoak aztertzen dituen palinologiaren atala.
es paleopalinología fr paléopalynologie en palaeopalynology
98
palinologia (4)
Polenak eta esporak aztertzen dituen jakintza.
es palinología fr palynologie en palynology
99
palinomorfo (4)
Polenak, esporek eta, gehienetan, zenbait animalia-materialek osatutako mikrofosil organikoa.
es palinomorfo
fr palynomorphe
en palynomorph
100
polen (4)
Sin. lore-hauts (4)
Loreen anterek edo kono maskulinoek askatzen duten hautsa, barnean gameto ar bat duten ale txikiez osatua dagoena. es polen
fr pollen
en pollen
polen ez-zuhaitzetiko
Ik. zuhaitzenaz bestelako polen
zuhaitz-jatorriko polen
Ik. zuhaitz-polen
101
zuhaitz-polen (4)
Sin. zuhaitz-jatorriko polen (4); AP (4)
es polen arbóreo; AP
fr pollen d’arbre; PA
en arboreal pollen; arborescent pollen; AP
102
zuhaitzenaz bestelako polen (4) Sin. polen ez-zuhaitzetiko (4); NAP (4) es polen no arbóreo; NAP
fr pollen non arboréen; PNA
en non arboreal pollen;
nonarborescent pollen; NAP
1.3. Paleontologia
103
anbar (4)
Koniferoen erretxina fosildua; batzuetan, izaki txikien fosilak eduki ditzake barruan.
es ámbar fr ambre en amber
104
azoiko (izond.) (4)
Fosilik edo bizi-aztarnarik ez duena.
es azoico
fr azoïque
en azoic
105
bioklasto (4)
Formazio sedimentario batean dagoen fosil-zatia.
es bioclasto fr bioclaste en bioclast
106
biozona (4)
Sin. unitate bioestratigrafiko (4)
Fosil-eduki adierazgarria duen estratua; fosil-eduki horrek bereizten du inguruko estratuetatik.
es biozona fr biozone en biozone
107
DNA fosil (4)
Gizakien edo animalien aztarnetan iraun duen DNA.
es ADN fósil
fr ADN fossile
en fossil DNA
108
fosil (4)
Antzinako izaki baten edo hark utzitako arrastoaren aztarna, harri bihurtua.
es fósil
fr fossile
en fossil
109
koprolito (4)
Gorotz edo eginkari fosildua.
es coprolito fr coprolithe en coprolite
110
mikrofosil (4) Mikroskopiorik gabe aztertzeko txikiegia den fosila.
es microfósil
fr microfossile
en microfossil
111
paleopatologia (4)
es paleopatología fr paléopathologie en palaeopathology
unitate bioestratigrafiko
Ik. biozona
1.4. Geologia, sedimentologia eta estratigrafia
112
alubioi (4)
Ur-lasterrek garraiatutako sedimentuen metakin ez-finkatua.
es aluvión fr alluvion en alluvium
113
baheketa (4) es tamizado fr tamisage en sieving
114
bahetze-dorre (4) es torre de tamices fr tour de tamisage en sieve stack
115
bioturbazio (4)
Organismo bizidunek sedimentuetan edo lurzoruan eragindako alterazioa. es bioturbación
fr bioturbation
en bioturbation
116
bloke (4)
es bloque
fr bloc
en block
117
buztin (4) es arcilla fr argile en clay
118
detritiko (4)
es detrítico
fr détritique
en detrital
edafologia
Ik. pedologia
119
estratifikazio (4)
Sedimentuak estratutan eratzearen ondorioz sortutako egitura.
es estratificación fr stratification en stratification
120
estratigrafia alderantzikatu (4) Estratu zaharrenak berrienen gainetik dituen estratigrafia.
es estratigrafía invertida fr stratigraphie inversée en inverted stratigraphy
121
fazies (4)
- 1. Estratu edo arroka bat bere genesiaren ikuspuntutik definitzen duten ezaugarrien multzoa. 2. Historiaurreko
kultura baten aldaera jakin bat definitzen duten ezaugarri industrialen multzoa.
es facies fr faciès en facies
122
frakzio (4)
Sin. frakzio granulometriko (4) Ezaugarriren bat partekatzen duten eta lurzoruaren osagai diren elementuen multzoa; gehienetan, bi milimetrotik beherako diametroa izaten dute elementu horiek.
es fracción; fracción granulométrica
fr fraction; fraction du sol
en fraction; soil separate
frakzio granulometriko
Ik. frakzio
123
geoarkeologia (4)
Aztarna arkeologikoak Lurraren zientzien teknikak erabiliz aztertzen dituen jakintza.
es geoarqueología fr géoarchéologie en geoarchaeology
124
geokronologia (4)
Gertaera eta material geologikoen adina zehaztea helburu duen jakintza. es geocronología
fr géochronologie
en geochronology
125
geomorfologia (4)
es geomorfología
fr géomorphologie
en geomorphology
126
granulometria (4) Sedimentologiaren atala, sedimentuak eta arroka sedimentarioak osatzen dituzten partikulen forma eta tamaina aztertzen dituena.
es granulometría fr granulométrie en granulometry
127
harea (4)
Sin. hondar (4)
es arena fr sable en sand
128
higadura (4)
es erosión fr érosion en erosion
hondar
Ik. harea
129
horizonte (4)
Eremu geografiko zabal batean aurkitutako artefaktu eta ezaugarri kultural berdinen multzoa.
es horizonte fr horizon en horizon
130
inklinazio (4)
Estratu batek edo edozein gainazalek plano horizontalarekiko eratzen duen angelua.
es buzamiento
fr pendage
en dip
131
intrusio (4)
Estratu batean beste estratu batek eragiten duen aldaketa.
es intrusión fr intrusion en intrusion
jalkin
Ik. sedimentu
132
jariatze (4)
Lurrundu edo iragazi aurretik lurraren gainazaletik prezipitazio-ura labaintzea, lurraren higadura eragin dezakeena.
es escorrentía
fr écoulement de surface
en surface runoff
133
klasto (4)
Desintegrazioaren eraginez arroka batetik banatutako zatia.
es clasto fr claste en clast
134
kolubioi (4)
Grabitatearen eraginez malda edo amildegi baten oinera joan diren sedimentuek osatutako metakina. Arroken meteorizazioz edo disgregazioz sortu ohi dira sedimentu horiek.
es coluvión fr colluvion en colluvium
135
krioklastia (4)
Arroken desintegrazioa, izozteen eta urtzeen arteko alternantziak eragindakoa.
es crioclastia
fr gélifraction
en congelifraction
136
krioturbazio (4)
Lurzorua osatzen duten estratuen
edo partikulen lekualdaketa, izozteen eta urtzeen arteko alternantziak eragindakoa.
es crioturbación; geliturbación
fr turbation périglaciaire;
cryoturbation
en congeliturbation
137
legar (4)
es grava
fr gravier
en gravel
138
lohi (4)
Sin. lokatz (4)
es limo
fr limon
en silt
lokatz
Ik. lohi
139
meteorizazio (4)
Agente atmosferikoek arroketan eragiten dituzten aldaketen multzoa. es meteorización
fr météorisation
en weathering; clastation
140
mikroklima (4)
es microclima fr microclimat en microclimate
141
mikromorfologia (4) Sedimentuen edo lurzoruen analisi mikroskopikoa aztergai duen jakintza. es micromorfología
fr micromorphologie
en micromorphology; soil micromorphology
142
paleozoru (4)
Garai bateko lurzorua, gaurkoez bestelako baldintzetan sortua.
es paleosuelo
fr paléosol
en palaeosol
143
pedologia (4)
Sin. edafologia (4)
Lurzoruen jatorria, sorrera eta banaketa aztertzen dituen jakintza.
es pedología; edafología
fr pédologie; édaphologie
en pedology; edaphology
144
prozesu postdeposizional (4) Aztarna arkeologiko bati jatorrizko kokalekuan utzi zenetik aurkitu den arte eragin ahal izan dioten prozesu natural nahiz antropogeniko guztien multzoa. Prozesu horietakoak dira, besteak beste, agente atmosferikoek eragindako higadura edo nekazaritza- jarduerak.
es proceso posdeposicional
fr processus post-dépositionnel
en post-depositional process
145
sedimentologia (4)
Sedimentuen eta arroka sedimentarioen ezaugarriak eta sorrera aztertzen dituen geologiaren atala.
es sedimentología fr sédimentologie en sedimentology
146
sedimentu (4)
Sin. jalkin (4)
es sedimento fr sédiment en sediment
147
testuinguru (4)
es contexto fr contexte en context
148
testuinguru primario (4) Posizio primarioan aurkitutako aztarnen testuingurua.
es contexto primario fr contexte primaire en primary context
149
testuinguru sekundario (4) Posizio sekundarioan aurkitutako aztarnen testuingurua.
es contexto secundario fr contexte secondaire en secondary context
150
xafla mehe (4)
Petrografian, laborategian aztertzeko ateratzen den lagin fina.
es lámina delgada
fr lame mince
en thin section
1.5. Antropologia
151
ahoz beherako etzanera (4) Sin. ahuspezko etzanera (4) Bularraldea eta sabela horizontalki
pausatuta ahuspez etzanda eratzen den jarrera.
es decúbito prono; decúbito ventral
fr procubitus; décubitus ventral
en prone decubitus ; ventral decubitus
152
ahoz gorako etzanera (4) Bizkarra eta ipurmasailak horizontalki pausatuta aratinik etzanda eratzen den jarrera.
es decúbito supino; decúbito dorsal
fr décubitus dorsal
en supine position; dorsal decubitus
ahuspezko etzanera
Ik. ahoz beherako etzanera
albo-etzanera
Ik. alboko etzanera
153
alboko etzanera (4)
Sin. albo-etzanera (4)
Saihets baten gainean (eskuineko nahiz ezkerreko alboaren gainean) etzanda eratzen den jarrera.
es decúbito lateral
fr décubitus latéral; latérocubitus
en lateral decubitus; sidelying position
154
antropometria (4)
es antropometría fr anthropométrie en anthropometry
155
antropometro (4)
es antropómetro fr anthropomètre en anthropometer
156
australopiteko (4)
es australopiteco
fr australopithèque
en australopithecus
157
dimorfismo (4)
es dimorfismo
fr dimorphisme
en dimorphism
158
garezur-edukiera (4)
es capacidad craneal fr capacité crânienne en cranial capacity
159
Hominidae (4)
Primates ordenako familia, Ardipithecus, Paranthropus, Australopithecus eta Homo generoak barnean hartzen dituena.
es homínidos fr hominidés en Hominidae
160
Homo (4)
Hominidoen generoa, gizaki modernoa (Homo sapiens), Neanderthalgo gizakia (Homo neanderthalensis) eta Homo erectus espezieak barnean hartzen dituena.
es Homo fr Homo en Homo
161
indize zefaliko (4)
Garezur-motak formaren arabera bereizteko erabiltzen den neurri antropometrikoa; garezurraren gehieneko zabalera gehieneko luzerarekin zatitu eta bider ehun eginda kalkulatzen da.
es índice craneal; índice cefálico
fr indice céphalique
en cephalic index
162
kraniometria (4)
es craneometría fr craniométrie en craniometry
163
osteologia (4)
Aztarnategi arkeologikoetan agertzen diren hezurrak –animalienak eta gizakienak– aztertzen dituen jakintza. es osteología
fr ostéologie
en osteology
164
paleoantropologia (4) Gizakien fosilak aztertzen dituen jakintza.
es paleoantropología
fr paléontologie humaine
en palaeoanthropology
165
paleodemografia (4)
es paleodemografía
fr paléodémographie
en palaeodemography
166
paleoespezie (4) Desagertutako giza espeziea edo antzinako animalia-espeziea.
es paleoespecie fr paléoespèce en palaeospecies
167
paleoestomatologia (4)
es paleoestomatología fr paléostomatologie en palaeostomatology
168
tafonomia (4)
Hildako organismoek fosildu aurretik, fosiltzean eta fosildu ondoren duten bilakaera aztertzen duen jakintza.
es tafonomía
fr taphonomie
en taphonomy
1.6. Datazio-sistemak
AD
Ik. K.o.
AME datazio
Ik. azeleragailu bidezko masa- espektrometria bidezko datazio
169
aminoazidoen errazemizazio bidezko datazio (4)
Aztarna bateko aminoazidoen
errazemizazioa neurtzen duen datazio absolutuko teknika; zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta handiagoa da aminoazidoen errazemizazioa. Errazemizazioaren ondorioz, optikoki ez-aktiboak diren aminoazidoak optikoki aktibo bihurtzen dira.
es datación por racemización de aminoácidos
fr datation par racémisation des acides aminés
en amino acids racemization dating; amino-acid racemization age method
Anno Domini
Ik. K.o.
170
arkeomagnetismo bidezko datazio (4)
Sutan egositako pieza buztindunekin
erabiltzen den datazio absolutuko teknika. Piezak teknika bereziekin berotuz, egosi zirenean nagusi zen eremu magnetikoa identifikatzean datza.
es datación por arqueomagnetismo
fr datation archéomagnétique
en archaeomagnetic dating
171
azeleragailu bidezko masa- espektrometria bidezko datazio (4)
Sin. AME datazio (4)
es datación por espectrometría de masas con acelerador; datación por AMS
fr datation par spectrométrie de masse par accélérateur
en accelerator mass spectrometry dating; AMS dating
Before Present
Ik. BP
172
BP (4)
Sin. Before Present (4); oraina baino lehen (4)
Erradiokarbono-datazioan, data bat K.o. 1950. urtea erreferentziatzat hartuta kalkulatu dela adierazten duen esamoldea.
es BP; Before Present; AP; antes del
Presente
fr BP; Before Present; avant le
Présent
en BP; Before Present
data kalibratu
Ik. kal
173
datazio (4) es datación fr datation en dating
174
datazio absolutu (4)
Iraganeko gertaera, aztarna arkeologiko edo bestelako fenomeno baten adina zenbakizko denbora-unitatetan zenbatesten duen datazioa, haren ezaugarri fisikoetan edo kimikoetan oinarrituz egiten dena.
es datación absoluta fr datation absolue en absolute dating
175
datazio erlatibo (4) Iraganeko gertaerek, aztarna arkeologikoek edo bestelako fenomenoek elkarrekiko duten hurrenkera kronologikoa finkatzen duen datazioa.
es datación relativa fr datation relative en relative dating
176
datazio erradioaktibo (4) Kanpo-eragingarririk gabe gorputz baten atomo-nukleoa tamaina txikiagoko nukleo bihurtzeko prozesuan oinarritzen den datazio absolutuko teknika.
es datación radioactiva
fr datation radioactive; datation isotopique
en radioactive dating
177
dendrokronologia (4)
Zuhaitz-enborren eraztun zentrokideen azterketan oinarritutako datazio absolutuko teknika.
es dendrocronología fr dendrochronologie en dendrochronology
eguzkiaren araberako eskala kronologiko
Ik. eguzkiaren araberako kronologia-
eskala
178
eguzkiaren araberako kronologia-eskala (4)
Sin. eguzkiaren araberako eskala
kronologiko (4)
Eguzki-urtea unitatetzat duen kronologia-eskala absolutua. es escala cronológica solar
fr échelle chronologique solaire
en solar timescale
179
elektroi-spinaren erresonantzia bidezko datazio (4)
Sin. ESR bidezko datazio (4)
Aztarna bat eremu magnetiko baten eraginpean jarriz eremu magnetiko horren noranzko bera hartzen duten elektroiak hautematean datzan datazio absolutuko teknika.
es datación por resonancia de espín electrónico; datación por ESR
fr datation par résonance de spin électronique
en electron spin resonance dating
180
erradiokarbono-datazio (4) Sin. karbono-14 bidezko datazio (4) Aztarna arkeologikoetan dagoen karbono-14 isotopoaren ehunekoa neurtzean datzan datazio erradioaktiboa.
es datación por radiocarbono; método del carbono-14; método del radiocarbono
fr datation par le carbone-14;
datation au radiocarbone
en carbon-14 dating; radiocarbon dating
181
erradiokarbono-urte (4)
es año radiocarbónico fr année radiocarbone en radiocarbon year
eskala kronologiko absolutu
Ik. kronologia-eskala absolutu
eskala kronologiko erlatibo
Ik. kronologia-eskala erlatibo
eskala kronologiko erradiokarboniko
Ik. kronologia-eskala erradiokarboniko
ESR bidezko datazio
Ik. elektroi-spinaren erresonantzia bidezko datazio
182
fisio-aztarnen bidezko datazio (4)
Elementu solido bat ioiekin
bonbardatzean elementu horren atomoetan ioiek uzten dituzten aztarnetan oinarritzen den datazio absolutuko teknika, berez sortutako aztarnen dentsitatearen eta induzitutako aztarnen dentsitatearen arteko ratioa neurtzen duena.
es datación por huellas de fisión
fr méthode de datation par traces de fission
en fission-track dating
fluor bidezko datazio
Ik. fluor-datazio
183
fluor-datazio (4)
Sin. fluor bidezko datazio (4) Ornodunen aztarna arkeologikoetako eta, bereziki, hezurretako fluor- edukia ehunekotan neurtzean datzan datazio erlatiboko teknika. Zenbat
eta zaharragoa izan, orduan eta fluor- kantitate handiagoa du aztarnak.
es datación por flúor
fr méthode au fluor; datation au fluor
en fluorine dating
184
K.a. (4)
Sin. Kristo aurretik (4); Kristo aurreko (4)
es a. C.; antes de Cristo
fr avant J.-C.; avant Jésus-Christ
en BC; Before Christ
185
K.o. (4)
Sin. Kristo ondoren (4); Kristo ondoko
(4); AD (4); Anno Domini (4) es d. C.; después de Cristo fr AD; Anno Domini
en AD; Anno Domini
186
kal (4)
Sin. data kalibratu (4)
es cal; fecha calibrada
fr cal; date calibrée
en cal; calibrated date
187
kalibrazio (4)
Kronologia-eskala erradiokarbonikoko data bat eguzkiaren araberako kronologia-eskalara bihurtzea.
es calibración fr calibration en calibration
188
karbono-14 (4)
Karbonoaren isotopo erradioaktibo naturala, pisu atomikoa 14 duena. Bizidunetan metatzen denez eta hil ondoren galtzen hasten denez, haien heriotza-data kalkulatzeko neurtzen da. es carbono-14; radiocarbono
fr carbone-14
en carbon-14
karbono-14 bidezko datazio
Ik. erradiokarbono-datazio
Kristo aurreko
Ik. K.a.
Kristo aurretik
Ik. K.a.
Kristo ondoko
Ik. K.o.
Kristo ondoren
Ik. K.o.
189
kronoestratigrafia (4)
Estratu geologikoen hurrenkeraren eta kokapenaren eta historia geologikoaren arteko erlazioa aztertzen duen jakintza. es cronoestratigrafía
fr chronostratigraphie
en chronostratigraphy
190
kronologia-eskala absolutu (4) Sin. eskala kronologiko absolutu (4) Denboraren iragana abiapuntu
bakar batekiko neurtzeko erabiltzen den eskala. Eskalaren abiapuntua
eta denboraren iragana neurtzeko erabilitako denbora-unitateak ez dira erlatiboak.
es escala cronológica absoluta
fr échelle chronologique absolue
en absolute time scale
191
kronologia-eskala erlatibo (4) Sin. eskala kronologiko erlatibo (4) Denboraren iragana neurtzeko erabiltzen den eskala, gertaera prehistorikoen edo historikoen
segida ordenatuan oinarritzen dena. Denboran zehar gertatu diren unearen arabera antolatzen dira elkarren artean gertaera horiek.
es escala cronológica relativa
fr échelle de chronologie relative
en relative timescale
192
kronologia-eskala erradiokarboniko (4) Sin. eskala kronologiko erradiokarboniko (4) Karbono-14aren neurketan
oinarritutako kronologia-eskala
absolutua. 1950etik hasi, eta kronologikoki ordena alderantzikatuan neurtzen du aztarna arkeologikoen antzinatasuna.
es escala cronológica radiocarbónica
fr étalonnage du temps du radiocarbone
en radiocarbon timescale
193
kronotipologia (4) Objektuen ezaugarri fisikoetan, kulturaletan eta teknologikoetan,
eta ezaugarri horiek denboran zehar izan duten eboluzioan oinarritutako datazio erlatiboko teknika; datazioan erabiliko diren ezaugarri eta irizpide bereizgarriak ezartzeko, erreferentziazko corpusak osatzen dira ezaugarri horiekin.
es cronotipología
fr chrono-typologie
en chronotypology
194
mentsiokronologia (4) Eraikuntza-materialen osaera eta neurriak aztertzean datzan datazio erlatiboa aztergai duen jakintza.
es mensiocronología fr mensiochronologie en mensiochronology
nitrogeno bidezko datazio
Ik. nitrogeno-datazio
195
nitrogeno-datazio (4)
Sin. nitrogeno bidezko datazio (4) Ornodunen aztarna arkeologikoetan eta, bereziki, hezurretan nitrogenoaren ehunekoa neurtzean datzan datazio erlatiboko teknika. Zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta nitrogeno- kantitate txikiagoa du aztarnak.
es datación por nitrógeno
fr analyse isotopique de l’azote
en nitrogen dating
OEL
Ik. optikoki estimulatutako lumineszentzia
196
optikoki estimulatutako lumineszentzia (4)
Sin. OEL (4)
es luminiscencia estimulada ópticamente; LEO
fr luminescence stimulée optiquement; LSO
en optically stimulated luminescence; OSL
oraina baino lehen
Ik. BP
197
paleomagnetismo (4)
Lurraren eremu magnetikoak iraganean izandako bariazioak aztertzen dituen jakintza, arrokek eta bestelako
material geologikoek eskaintzen duten informazioan oinarritzen dena.
es paleomagnetismo fr paléomagnétisme en palaeomagnetism
198
potasio-argon bidezko datazio (4)
Solidotzez sortutako material
geologikoetan potasio-40 isotopoa argon-40 bihurtzeko prozesuan oinarritzen den datazio absolutuko teknika.
es datación por potasio-argón
fr méthode potassium-argon;
datation au potassium-argon
en potassium-argon dating
199
termolumineszentzia bidezko datazio (4)
Sin. TL bidezko datazio (4)
Aztarna batek berotutakoan igortzen duen lumineszentzia neurtzean datzan datazio absolutuko teknika.
es datación por termoluminiscencia;
datación por TL
fr datation par thermoluminescence
en thermoluminescence dating
TL bidezko datazio
Ik. termolumineszentzia bidezko datazio
uranio bidezko datazio
Ik. uranio-datazio
200
uranio-datazio (4)
Sin. uranio bidezko datazio (4) Ornodunen aztarna arkeologikoetan eta, bereziki, hezurretan uranioaren ehunekoa neurtzean oinarritzen den datazio erlatiboko teknika. Zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta uranio- kantitate handiagoa du aztarnak.
es datación por uranio fr datation à l’uranium en uranium dating
201
uranio-toriedo bidezko datazio (4)
Formazio karbonatodunetan uranio-238 isotopoa torio-230 bihurtzeko prozesuan oinarritzen den datazio erradioaktiboko teknika.
es datación por uranio-torio
fr datation par uranium-thorium
en uranium-thorium dating
202
varva (4)
Glaziar-aintziretan urtebetean metatzen den sedimentu-geruza.
es varva fr varve en varve
1.7. Kronologia
203
Abbeville aldi (4)
es Abbevillense fr Abbevillien en Abbevillian
204
Acheul aldi (4)
es Achelense fr Acheuléen en Acheulian
205
Antzinaroa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Edad Antigua
fr Antiquité
en Ancient Age
206
Antzinate Berantiarra (4)
K.o. IV. mendetik K.o. VII. mendera arteko aroa.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Antigüedad Tardía fr Antiquité tardive en Late Antiquity
207
Antzinate Klasikoa (4)
K.a. VI. mendetik K.o. III. mendera arteko aroa; bereziki, Grezia eta Erromari dagokiona.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Antigüedad Clásica fr Antiquité classique en Classical Antiquity
208
Aro Garaikidea (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Edad Contemporánea
fr Époque contemporaine
en Contemporary Age; Modern
Times
209
aro historiko (4)
es periodo histórico fr période historique en historic period
210
Aro Modernoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Edad Moderna
fr Époque moderne
en Modern Age; Early Modern
Times
211
Aurignac aldi (4)
es Auriñaciense fr Aurignacien en Aurignacian
212
Azil aldi (4) es Aziliense fr Azilien en Azilian
213
Behe Erdi Aroa (4)
Sin. Erdi Aro Berantiarra (4) OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Baja Edad Media
fr Bas Moyen Âge; Moyen Âge tardif
en Late Middle Ages
214
Behe Paleolitoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Paleolítico Inferior
fr Paléolithique inférieur
en Lower Palaeolithic
215
Brontze Aroa (4)
Burdin Aroaren aurreko aroa, brontzearen metalurgia zabaldu zenekoa.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Edad del Bronce fr Âge du bronze en Bronze Age
216
Burdin Aroa (4)
Brontze Aroaren ondorengo aroa, burdinaren metalurgia zabaldu zenekoa.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Edad del Hierro
fr Âge du fer
en Iron Age
217
Châtelperron aldi (4)
es Châtelperroniense fr Châtelperronien en Châtelperronian
218
Eneolitoa (4)
Sin. Kalkolitoa (4); Kobre Aroa (4) Neolitoaren eta Brontze Aroaren arteko aroa, kobrearen metalurgia zabaldu zenekoa.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Calcolítico; Eneolítico; Edad del
Cobre
fr Chalcolithique; Énéolithique; Âge du cuivre
en Chalcolithic; Eneolithic; Copper
Age
219
Epigravettiarra (4)
es Epigravetiense
fr Épigravettien
en Epigravettian; Epi-gravettian
220
Epipaleolitoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Epipaleolítico
fr Épipaléolithique
en Epipalaeolithic
Erdi Aro Berantiarra
Ik. Behe Erdi Aroa
Erdi Aro Goiztiarra
Ik. Goi Erdi Aroa
221
Erdi Aroa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Edad Media fr Moyen Âge en Middle Ages
222
Erdi Paleolitoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Paleolítico Medio
fr Paléolithique moyen
en Middle Palaeolithic
223
Goi Erdi Aroa (4)
Sin. Erdi Aro Goiztiarra (4) OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Alta Edad Media fr Haut Moyen Âge en Early Middle Ages
224
Goi Paleolitoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Paleolítico Superior
fr Paléolithique supérieur
en Upper Paleolithic
Gravette aldi
Ik. Gravettiarra
225
Gravettiarra (4) Sin. Gravette aldi (4) es Gravetiense
fr Gravettien
en Gravettian
226
Hallstatt kultura (4) es cultura de Hallstatt fr culture de Hallstatt en Hallstatt culture
227
Hamburgarra (4)
Sin. Hamburgeko kultura (4)
es Hamburgiense
fr culture de Hambourg; Hambourgien
en Hamburgian; Hamburg culture
Hamburgeko kultura
Ik. Hamburgarra
228
Harri Aroa (4)
Historiaurreko aroa, gizakia metalak lantzen hasi aurrekoa. Paleolitoa, Mesolitoa eta Neolitoa hartzen ditu barnean.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Edad de Piedra fr Âge de la Pierre en Stone Age
229
Helade aldi (4) Greziako Brontze Aroa. es Heládico
fr Helladique
en Helladic
230
historiaurre (4)
es prehistoria fr préhistoire en prehistory
Kalkolitoa
Ik. Eneolitoa
231
kanpai-formako ontziaren kultura (4)
es cultura del vaso campaniforme
fr culture campaniforme
en bell beaker culture
232
Klakton aldi (4)
Britania Handiko eta Europa Erdialdeko zenbait zonatako Behe Paleolitoko fasea, Mindel eta Riss glaziazioen artekoa.
es Clactoniense fr Clactonien en Clactonian
Kobre Aroa
Ik. Eneolitoa
233
kronokultura (4)
es cronocultura fr chronoculture en chronoculture
234
kutxatila-zelaien kultura (4) es cultura de los campos de urnas fr culture des champs d’urnes
en urnfield culture
235
La Tène kultura (4) es cultura de La Tène fr culture de La Tène en La Tène culture
236
Madeleine aldi (4)
Europako Goi Paleolitoko fasea, K.a.
- eta K.a. 12000. urteen artekoa.
es Magdaleniense; Periodo
Magdaleniense
fr Magdalénien
en Magdalenian; Magdalenian period
237
Maglemose aldi (4)
Ipar Europako Epipaleolitoko fasea, K.a. 6800. eta K.a. 5000. urteen artekoa.
es Maglemosiense
fr Maglemosien
en Maglemosian; Maglemosean
238
Mesolitoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Mesolítico
fr Mésolithique
en Mesolithic
239
Minos aldi (4)
Kretako Brontze Aroko fasea, K.a.
- eta K.a. 1100. urteen artekoa.
es Minoico fr Minoen en Minoan
240
Mizenas aldi (4)
es Micénico
fr Âge mycénien
en Mycenaean age
241
Moustier aldi (4)
es Musteriense fr Moustérien en Mousterian
242
Neolitoa (4)
Harri Aroaren azken aroa, Mesolitoaren eta Eneolitoaren artekoa.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Neolítico
fr Néolithique; Âge néolithique
en Neolithic; Neolithic ageKUATEER
Olduvai aldi
Ik. Olduwai aldi
243
Olduwai aldi (4) Sin. Olduvai aldi (4) es Olduvayense
fr Oldowayen
en Oldowan age; Oldowan
244
Paleolitoa (4)
Mesolitoaren aurreko aroa, Europan duela milioi bat urte eta 12.000 urte artean datatzen dena.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Paleolítico
fr Paléolithique
en Palaeolithic
245
protohistoria (4)
Herri baten historiari dagokionez, herri horrek lekukotza idatzia utzi aurreko aldia, beste herri batzuen iturri idatzietatik ezagut daitekeena.
es protohistoria fr protohistoire en protohistory
246
Périgord aldi (4) es Perigordiense fr Périgordien
en Perigordian
247
Solutre aldi (4)
es Solutrense
fr Solutréen
en Solutrean; Solutrian
248
Széléta aldi (4)
es Szeletiense fr Szélétien en Szeletian
249
Ziklade aldi (4)
Ziklade uharteetako Brontze Aroko fasea, K.a. 2600. eta K.a. 1000. urteen artekoa.
es Cicládico
fr culture cycladique
en Cycladic; Cycladic culture
1.8. Klimatologia
250
Azken Maximo Glaziarra (4) Azken glaziazioan izotz-geruzek hedadurarik handiena izan zuten aldia. OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Último Máximo Glacial
fr Dernier Maximum Glaciaire
en Last Glacial Maximum
251
Behe Pleistozenoa (4) OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Pleistoceno Inferior fr Pléistocène inférieur en Lower Pleistocene
252
Dansgaard-Oeschger gertaera (4) Azken glaziazioan birritan gertatutako bero-oszilazio laburretako bakoitza.
es evento Dansgaard-Oeschger
fr événement de Dansgaard- Oeschger
en Dansgaard-Oeschger event
253
Erdi Aroko Beroaldia (4)
Sin. Erdi Aroko Optimo Klimatikoa (4) Erdi Aroan glaziarren hedadura murriztu zeneko denboraldi epela. Klimatologiak ez ditu oraingoz argitu aro honen hasiera- eta amaiera-datak. OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Periodo Cálido Medieval; Óptimo Climático Medieval
fr Période Chaude Médiévale; Petit
Optimum climatique
en Medieval Warm Period; Medieval
Climate Optimum
Erdi Aroko Optimo
Klimatikoa
Ik. Erdi Aroko Beroaldia
254
Erdi Pleistozenoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Pleistoceno Medio fr Pléistocène moyen en Middle Pleistocene
255
estadial (4)
Izotz-aro bateko denboraldia, tenperaturak jaitsi eta izotz-geruzek hedadura handiagoa hartzen dutenekoa.
es estadial
fr stadiaire
en stadial; stade
256
fase interglaziar (4)
Sin. glaziazio arteko aldi (4)
Bi izotz-aroren arteko denboraldia, izotz-arokoa baino klima epelagokoa. Fase interglaziarretan, izotz-geruzen azalera murriztu egiten da, eta klima epeletako landare-motak ugaltzeko baldintzak gertatzen dira.
es periodo interglaciar
fr interglaciaire; période interglaciaire
en interglacial; interglacial period
257
glaziazio (4) es glaciación fr glaciation en glaciation
glaziazio arteko aldi
Ik. fase interglaziar
258
Goi Pleistozenoa (4)
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Pleistoceno Superior fr Pléistocène supérieur en Upper Pleistocene
259
Heinrich gertaera (4)
Azken glaziazioan Ipar Atlantikoko glaziarretatik icebergak banandu
eta itsas maila igo zeneko aldietako bakoitza.
es evento Heinrich
fr événement de Heinrich
en Heinrich event
260
Holozenoa (4)
Kuaternarioko bigarren eta azken epoka, Pleistozenotik hasi eta gaur artekoa. OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Holoceno; Posglacial
fr Holocène
en Holocene
261
interrestadial (4)
Izotz-arokoa baino klima epelagoko denboraldia, bi izotz-aroren artekoa; benetako fase interglaziar bat ez bezala, beroegia edo hotzegia da egungo landare-motak ugal daitezen.
es interestadial fr interstadiaire en interstadial
262
isotopo-estadio (4)
Hotz- edo bero-estadioa, itsas hondoko eta kasko polarretako sedimentuen oxigeno-16 eta oxigeno-18 isotopoen edukian oinarrituz definitua.
es estadio isotópico fr stade isotopique en isotope stage
263
Izotz Aro Txikia (4)
Erdi Aroko Beroaldiaren ondoren Europan, Ipar Amerikan eta Asian gertatu zen hotzaldia.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Pequeña Edad del Hielo
fr Petit Âge glaciaire
en Little Ice Age
264
izotz-aro (4)
es periodo glaciar; época glacial fr période glaciaire; âge glaciaire en glacial period; ice age
265
Kuaternarioa (4)
Duela bi milioi urtetik gaur egun arteko aro geologikoa.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Cuaternario
fr Quaternaire; Anthropozoïque
en Quaternary; Quaternary Period
266
Pleistozenoa (4) Kuaternarioko lehen epoka, Holozenora arte iraun zuena. OHARRA: izen berezia izanda, forma
mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Pleistoceno fr Pléistocène en Pleistocene
267
Tardiglaziarra (4) Pleistozenoaren azken fasea, Holozenoaren aurrekoa.
OHARRA: izen berezia izanda, forma mugatuan dago. Hala ere, kontuan izan behar da izen arruntaren deklinabidea dagokiola.
es Tardiglaciar; Tardiglacial
fr Tardiglaciaire
en Late Glacial
1.9. Arkeometria eta beste kuantifikazio-teknika
batzuk
268
absortzio atomiko bidezko espektrometria (4) Espektroskopian oinarritutako analisi-mota, atomizatutako lagin batek xurgatzen duen erradiazio- energia neurtuz lagin horretan
dauden elementu kimikoak aztertzeko
erabiltzen dena. Lagina soluzio batean atomizatu ohi da sugar baten gainean. es espectrometría por absorción
atómica
fr spectrométrie d’absorption atomique
en atomic absorption spectrometry
AK
Ik. aztarna-kopuru
aktibazio atomikoko analisi
Ik. neutroi-aktibazioko analisi
269
arkeometria (4)
Azterketa arkeologikoetan metodo zientifikoak (bereziki fisikako eta kimikako metodoak) erabiltzen dituen teknika-multzoa.
es arqueometría fr archéométrie en archaeometry
270
aztarna-kopuru (4)
Sin. AK (4)
es número de restos; NR
fr nombre de restes; NR
en number of remains; NR
271
banakoen gutxieneko kopuru (4) Aztarnategi batean aurkitutako elementu jakin baten aztarna- kopurutik abiatuz gutxienez zenbat banako aurkitu diren adierazten
duen zenbakia. Espezie bereko bi hezur aurkitzen direnean, ezin bada frogatu bi banakorenak direla, banako bakarrarenak direla ulertzen da. Gaur egun, beste elementu batzuk ere kuantifikatzeko erabiltzen da, bereziki zeramikan.
es número mínimo de individuos; NMI
fr nombre minimum d’individus; NMI
en minimum number of individuals; MNI
272
ekorketako mikroskopio elektroniko (4)
Sin. mikroskopio elektroniko
eskaneatzaile (4)
es microscopio electrónico de barrido; microscopio electrónico de escáner
fr microscope électronique à balayage
en scanning electron microscope; SEM
273
espektroskopia (4) Erradiazio elektromagnetikoaren eraginez sortutako espektroak neurtzeko teknika, objektuetako elementu kimikoak identifikatzeko erabili ohi dena.
es espectroscopia fr spectroscopie en spectroscopy
mikroskopio elektroniko eskaneatzaile
Ik. ekorketako mikroskopio
elektroniko
274
neutroi-aktibazioko analisi (4) Sin. aktibazio atomikoko analisi (4) Arkeometriako teknika, aztergai
diren laginak irradiatzean datzana. Objektu metalikoetako elementuak identifikatzeko eta neurtzeko erabiltzen da.
es análisis de activación atómica; NAA; análisis de activación neutrónica
fr analyse par activation neutronique
en neutron activation analysis; NAA
275
ontzi-baliokide zenbatetsi (4)
es equivalente de vasija estimado
fr nombre d’équivalents-vases
en estimated vessels equivalent
276
osteometria (4)
Hezurren neurriak aztertzen dituen jakintza.
es osteometría fr ostéométrie en osteometry
277
X izpien difrakzio-analisi (4)
Sin. X izpien espektrometria (4)
es análisis de difracción de rayos X
fr diffractométrie de rayons X;
spectrométrie de rayons x
en X-ray diffraction analysis; X-ray spectrometry
X izpien espektrometria
Ik. X izpien difrakzio-analisi
278
X izpien fluoreszentzia (4) Espektroskopian oinarritutako analisi- mota, X izpiekin bonbardatutako lagin baten fluoreszentzia neurtuz lagin horretan dauden elementu kimikoak aztertzeko erabiltzen dena.
es fluorescencia de rayos X
fr fluorescence X
en X-ray fluorescence
-
INDUSTRIAK
2.1. Harri-industria
279
aitzur (4) es azada fr houe en hoe
280
aizkora leundu (4)
es hacha pulimentada; hacha pulida
fr hache polie
en polished axe
281
ardatz-eraztun (4)
Sin. txaonda (4)
es fusayola; tortera
fr fusaïole
en spindle whorl
282
arrabota (4)
Zura marruskatzeko erabil daitekeen harri landuzko lanabesa.
es cepillo fr rabot en rabot
283
arragoa (4)
es crisol
fr creuset
en crucible
284
arrakalatzaile (4)
es hendedor; hachereau; hendidor
fr hachereau
en cleaver
285
aurpegibiko (4)
Nukleo osoa aurpegi bietatik landuz lortutako harrizko lanabesa, almendra- formakoa. Sarritan, beheko partea landu gabea du, eskuz hobeto heltzeko. es bifaz
fr biface
en biface
286
bek (4)
Harri landuzko lanabesa, ertz berean angelu desberdineko bi sakonune dituena.
es bec fr bec en bec
287
bi aurpegiko ebakigailu (4) Bi aurpegietatik landutako harrizko lanabesa.
es tajador compuesto; tajador bidireccional; chopping tool
fr tranchoir biface
en chopping tool; bifacial chopper
chopper
Ik. ebakigailu
288
ebakigailu (4)
Sin. chopper (4)
Alde bakarretik landutako harrizko lanabesa.
es chopper; tajador simple
fr chopper; couperet
en chopper
289
ehungailu-pisu (4)
es pesa de telar; pondera fr poids de métier à tisser en loom weight
290
eolito (4)
Pleistozenoaren aurreko edo oso hasierako harri-zatia, harri landuaren itxurakoa. Gaur egun, uste da eolitoak ez zituela gizakiak landu, baizik eta naturak eraldatuak direla.
es eolito fr éolithe en eolith
291
erraklet (4)
Harri-printza, ertzaren alde batean edo bietan hainbat ukitu latz dituena.
es rasqueta; raclette
fr raclette
en raclette
292
errekarri landu (4)
Ezagutzen den harri landuzko lanabes- mota zaharrena, errekarri baten aldeetako bati harri-printzak erauziz egindakoa. Harri landuen teknika hobetzearekin batera, ebakigailuak eta bi aurpegiko ebakigailuak sortu ziren. es canto tallado
fr galet aménagé
en pebble tool
293
fusil-suharri (4)
Suharrizko pieza taillatua, su-armetan txinparta sortzeko erabiltzen zena.
es piedra de fusil; pedernal
fr pierre à fusil
en gun flint
294
harri-printza (4)
Nukleo batetik erauzitako harri-zati txikia.
es lasca; flake
fr éclat
en lithic flake
295
harri-xafla (4)
Laukizuzen-formako harri landuzko lanabesa.
es lámina fr lame en blade
296
igitai-hortz (4)
es diente de hoz; elemento de hoz
fr élément de faucille en flint sickle teeth jaurtigailu-buru
Ik. jaurtigailu-punta
297
jaurtigailu-punta (4)
Sin. jaurtigailu-buru (4)
Mutur zorrotz bat duen harri landuzko lanabesa, jaurtigailu baten muturrean jartzekoa.
es punta de proyectil
fr pointe de projectile
en projectile-head; projectile point
298
karrakailu (4)
es raedera fr grattoir en scraper
299
kolpekari (4)
Harria eta hezurrak kolpeka lantzeko tresna.
es percutor
fr percuteur
en hammer; striker
lanabes litiko
Ik. tresna litiko
305
monolito (4)
i bakarrez egindako monumentua. monolito
monolithe monolith
|
prestatuz, lortu nahi den printza edo punta osorik edo amaituta erauzteko balio du.
es técnica levalloisiense fr technique Levallois en Levallois technique
Moustier aldiko punta (4) Moustier aldian harri-printza batez egindako lanabesa, hiruki-formakoa; glaziaziorik gabeko Eurasiako eremu gehienetan, Ekialde Hurbilean eta Ipar Afrikan aurkitu dira Moustier aldiko
|
ak.
punta musteriense point moustérien Mousterian point
302
megalito (4)
Harri handiz egindako monumentu prehistorikoa.
es megalito fr mégalithe en megalith
303
menhir (4)
Zutikako harri luze batez egindako megalitoa.
es menhir fr menhir en menhir
304
mikrolito (4)
Harri landuz egindako lanabes txikia.
es microlito fr microlithe en microlith
nukleo (4)
Harri landu bat egiteko erabiltzen
den jatorrizko harria; kolpe edo presio bidez zati txikiagoak erauzten zaizkio nukleoari.
es núcleo
fr noyau
en core; nucleus
308
opaitzur (4)
Sin. zeio (4)
Aizkora-itxurako lanabesa, luzetarako sekzio asimetrikoa duena.
es azuela
fr herminette
en adze
309
ortostato (4)
Zutikako harlauza handia; bereziki, hilobi-monumentuetan erabilia.
es ortostato fr orthostate en orthostat
310
perkusio-erraboil (4)
Konkor konbexua duen printzaren azpialdeko zatia, nukleotik harri- printza erauztearen ondorioz sortua. es bulbo de percusión
fr bulbe de percussion
en bulb of percussion
311
sabel (4)
Pieza baten gorputzaren zati handi eta nabarmenena.
es galbo; panza
fr panse
en body; belly
silex
Ik. suharri
312
suharri (4)
Sin. silex (4)
es sílex; pedernal
fr pierre à feu; silex
en flint; silex
313
tresna litiko (4) Sin. lanabes litiko (4) es útil lítico
fr outil lithique
en stone tool
txaonda
Ik. ardatz-eraztun
314
ukitu (4)
Harri baten ertzean kolpe edo presio bidez harri-zati txikiak erauziz egindako marka.
es retoque
fr retouche
en retouching
zeio
Ik. opaitzur
315
zulagailu (4)
Bi angelu desberdineko sakonune bana duen beka, bata 45 gradutik gorakoa eta bestea ia 45 gradukoa.
es perforador
fr perçoir
en borer
316
zulakaitz (4)
es buril fr burin en burin
317
zulakaitz-kolpearen teknika (4) Harriak landuz zulakaitzak lortzeko teknika.
es golpe de buril; técnica del golpe de buril
fr éclat de burin
en burin spall; burin blow technique
2.2. Zeramika
ale
Ik. bihi
almaiz
Ik. motrailu
318
anfora (4)
es ánfora
fr amphore
en amphora
319
berdintze (4)
es alisado
fr lissage
en smoothing
320
bihi (4)
Sin. ale (4)
es cuenta; abalorio
fr perle
en bead
321
bizkotxo (4)
Beiradurarik gabeko buztin errea.
es bizcocho
fr biscuit
en biscuit ware; bisque ware
322
bol (4)
es cuenco
fr bol
en bowl
323
Boquique zeramika (4) es cerámica de Boquique fr céramique Boquique
en Boquique pottery
buztinola
Ik. eltzetegi
324
dekorazio aplikatu (4)
es decoración aplicada fr décoration appliquée en applied decoration
325
dekorazio ebakidun (4)
es decoración incisa
fr décor incisé
en incised decoration
326
dekorazio eszisiodun (4)
es decoración excisa
fr décor excisé
en excised decoration
327
dekorazio inprimatu (4)
es decoración impresa
fr décor imprimé
en printed decoration
328
dekorazio margotu (4)
es decoración pintada
fr décor peint
en painted decoration
329
dekorazio orraztu (4)
es decoración peinada fr décoration peignée en combed decoration
330
eltze (4)
Sin. lapiko (4)
es olla
fr pot; marmite
en pot; stew-pot
eltzegintza-lantegi
Ik. eltzetegi
331
eltzetegi (4)
Sin. eltzegintza-lantegi (4); buztinola (4)
es ollería; alfar
fr usine de poterie; atelier de potier
en pottery factory; potter’s workshop; pottery
engalba
Ik. engobe
332
engobe (4)
Sin. engalba (4)
Egoera likidoan dagoen buztina. Normalean, buztinezko gainazal bati aplikatzen zaio -oro har, larruaren trinkotasuna duenean- kolorea eta testura emateko.
es engobe fr engobe en engobe
333
erreketa erreduzitzaile (4) Erregaiak eskatzen duenarekin alderatuta oxigeno gutxiegi duen atmosferan edo labearen barne- ingurunean egiten den erreketa; kolore grisaxka ematen dio bizkotxoari.
es cocción reductora fr cuisson réductrice en reducing firing
334
erreketa oxidatzaile (4) Erregaiak eskatzen duenarekin alderatuta oxigeno gehiegi duen atmosferan edo labearen barne- ingurunean egiten den erreketa; kolore gorrixka ematen dio bizkotxoari.
es cocción oxidante fr cuisson oxydante en oxiding firing
335
erruletatu (iz.) (4)
Arrabol batez zerrenda bat markatuz egindako irudi apaingarria.
es ruleteado
fr rouletté; impression par roulement
en rouletting
336
ertz (4)
es borde fr bord en rim
337
espatulatze (4)
Zeramika-piezen gainazala espatula batez leuntzeko teknika.
es espatulado
fr raclage
en squeegeeing
338
estalki (4)
es tapa
fr couvercle
en lid
hari
Ik. kordoi
339
helduleku (4)
es asa
fr anse
en handle
340
hondo (4)
Oinik gabeko piezen beheko aldea.
es fondo fr fond en base
341
kanpai-formako ontzi (4)
es vaso campaniforme
fr gobelet campaniforme
en bell beaker
342
kaolin-pipa (4) Sin. lurrezko pipa (4) es pipa de caolín
fr terre de pipe; pipe de kaolin
en kaolin pipe; china clay pipe
343
koipegabetzaile (4) Plastikotasun txikiko materiala, buztinei edo buztin-nahasteei plastikotasuna eta koipe-edukia murrizteko gehitzen zaiena.
es desengrasante; desgrasante
fr dégraissant
en opening material
344
kordoi (4)
Sin. hari (4)
Hari lehorraren bidezko dekorazioa, Erdi Aroko zeramika islamiarrean erabiltzen zena.
es cordón
fr corde
en cord; rib
345
kordoi-zeramika (4)
es cerámica cordada fr céramique cordée en corded ware
lapiko
Ik. eltze
346
loza (4)
Tenperatura ertaineko pasta zuri karedun eta porotsua.
es loza
fr faïence
en faience; earthenware
lurrezko pipa
Ik. kaolin-pipa
347
lusuil (4)
es cántaro fr cruche en pitcher
moko
Ik. mutur
348
molde (4) es molde fr moule en mould
349
mosaiko (4)
Pieza txikiek osatutako dekorazio- lana. Piezak diseinu edo marrazki bat osatzeko moduan kokatzen dira gainazal baten gainean.
es mosaico
fr mosaïque
en mosaic
350
motrailu (4) Sin. almaiz (4) es mortero fr mortier en mortar
351
mutur (4)
Sin. moko (4)
Likidoak isurtzeko balio duen ontzi baten ertzeko alderdia, moko-itxura izan ohi duena.
es vertedor; vertedera; pico; pitorro
fr bec
en spout
352
oin (4)
Pieza askok oinarrian izaten duten elementua, piezaren gorputza haren azpian dagoen gainazalarekiko altxatzen duena.
es pie fr pied en foot
353
pareta fineko zeramika (4)
es cerámica de paredes finas fr céramique à parois fines en thin-walled pottery
354
pasta (4)
Buztinak, mineralek eta beste material batzuek osatutako nahaste gordina.
es pasta
fr pâte
en clay body; paste
355
pitxer (4)
es jarro
fr pichet
en jar
356
plater (4)
es plato
fr assiette
en plate
357
portzelana (4)
Funtsean kaolinak, silizeak eta urgarri pixka batek osatutako pasta tenperatura altuan erretzean lortzen den zeramika zuri eta zeharrargia.
es porcelana fr porcelaine en porcelain
358
suburdina (4)
es morillo fr chenet en andiron
359
terra sigillata (4)
Sin. TS (4)
es terra sigillata; TS
fr terra sigillata; TS
en terra sigillata; TS; Samian ware
360
tesela (4)
es tesela
fr tesselle; tessère
en tessera
361
tina (4)
Sin. treska (4)
Ura, ardoa edo olioa edo antzeko likidoak kontserbatzeko ontzi handia, azal leunekoa eta beiradurarik gabea. Ildaska, kordoi edo hatz-marka bidezko dekorazioa izan ohi du.
es tina; orza; tinaja
fr jarre
en large jar
treska
Ik. tina
TS
Ik. terra sigillata
362
ukendu-ontzi (4)
es ungüentario
fr unguentarium
en unguentarium
363
zeramika (4)
es cerámica
fr céramique
en pottery; ceramics
364
zeramika kardial (4)
es cerámica cardial
fr céramique cardiale
en cardium pottery
365
zeramika-ontzi (4)
es vasija de cerámica
fr récipient céramique; vase céramique
en ceramic vessel
366
zigilu bidezko dekorazio (4)
es estampillado
fr décor estampé
en stamped decoration
2.3. Metal-industria
367
aleazio (4) es aleación fr alliage en alloy
368
arkeometalurgia (4)
Antzinako zibilizazioen metalgintzako lanak metodologia arkeologikoen bidez aztertzen dituen jakintza.
es arqueometalurgia fr archéométallurgie en archaeometallurgy
369
arpeu (4)
Aingura txikia, lau haginekoa.
es rezón
fr grappin
en grapnel
370
belarri (4)
Belarri-formako heldulekua.
es oreja fr oreille en ear
371
bozelketa (4)
es repujado
fr gaufrage
en embossing
372
daga (4) es daga fr dague
en dagger
373
gerriko-plaka (4)
es placa de cinturón fr plaque de ceinture en belt plaque
374
iltze (4)
es clavo fr clou en nail
375
intsentsu-ontzi (4)
es incensario; turíbulo
fr encensoir
en censer; thurible
376
jaurtigai (4) es proyectil fr projectile en projectile
377
kanoi (4) es cañón fr canon en canon
378
lingote (4) Sin. totxo (4) es lingote fr lingot
en lingot; ingot
metalgintza
Ik. metalurgia
379
metalografia (4)
Metalen eta metal-aleazioen konposizioa eta egitura aztertzen dituen jakintza.
es metalografía
fr métallographie
en metallography
380
metalurgia (4) Sin. metalgintza (4) es metalurgia
fr métallurgie
en metallurgy
381
pilum (4)
Erromatarren garaiko arma astuna, xabalina-itxurakoa.
es pilum fr pilum en pilum
382
soliferreum (4)
Soilik burdinaz egindako lantza; batez ere, iberiarren garaikoa.
es soliferreum fr soliferreum en soliferreum
383
tatxet (4)
es tachuela
fr broquette
en tack
384
toreutika (4)
Metal bigunen gainean zizelkatze- eta bozelketa-lanak egiteko artea.
es toréutica
fr toreutique
en toreutics
totxo
Ik. lingote
2.4. Hezur-industria
385
adar (4)
es asta; cuerno fr corne; buah en horn; antler
386
aginte-makila (4)
Sin. makila zulatu (4)
Oreinen edo elur-oreinen adarrez egindako pieza prehistoriko luzanga; neurri handiko zulo bat edo gehiago ditu, eta irudi geometrikoz edo animalia-irudiz apaindua egon ohi da. es bastón de mando; bastón
perforado
fr bâton de commandement; bâton percé
en perforated baton; pierced antler rod
387
akabera-ziri (4)
Ukituak emateko lanabes luzanga.
es retocador
fr retoucher
en pressure flaker
388
amu (4)
es anzuelo
fr hameçon
en fishing hook
389
arpoi (4)
Sin. arrankazi (4)
es arpón
fr harpon
en harpoon
arrankazi
Ik. arpoi
390
azagaia (4)
Azkon-moduko jaurtigailu txikia, hezurrez edo adarrez egindakoa.
es azagaya fr sagaie en assegai
banatzaile
Ik. urruntzaile
bultzagailu
Ik. propultsatzaile
391
buru-orratz (4)
es alfiler
fr épingle
en pin
392
dado (4) es dado fr dé
en die
393
espatula (4)
Lanabes luzanga eta zapala, mutur bat zorrotza izaten duena eta bestea, heldulekua, biribildua.
es espátula fr spatule en spatula
ezten
Ik. puntzoi
394
falka (4) es cuña fr coin
en wedge
395
hagaxka (4)
es varilla
fr tige
en stem
396
kriseilu (4)
es candil
fr lampe à huile
en oil lamp
leuntzaile
Ik. txartatzaile
397
lisatzaile (4)
Garatu gabeko lanabes luzanga, mutur bat biribildua izan ohi duena.
es alisador
fr lissoir
en smoothing tool; smoothing-tool
makila zulatu
Ik. aginte-makila
398
orein-adar punta (4)
es candil de ciervo fr andouiller; époi en antler point; tine
399
orratz (4)
es aguja
fr aiguille
en needle
400
paleta (4)
Harrizko edo hezurrezko lanabes zapala, pintura, kosmetikoak eta abar nahasteko modukoa.
es paleta fr palette en palette
401
propultsatzaile (4)
Sin. bultzagailu (4)
Haga-formako armen jaurtiketan, armaren irismena handiagotzeko gailu luze eta estua, jaurtitzailearen besoaren luzapen artifizial gisa erabiltzen zena. Mutur batean kako-forma du, eta bestean hatzarekin eusteko moduko zulo bat. Kakoak lantzaren oinari eusten dio jaurtiketaren unean.
es propulsor
fr atlatl; propulseur
en spear-thrower; atlatl
402
puntzoi (4)
Sin. ezten (4)
Garatu gabeko lanabes luzanga, estua eta zorrotza, zulo txikiak egiteko modukoa.
es lezna; punzón fr foret; poinçon en awl
403
txartatzaile (4) Sin. leuntzaile (4) es bruñidor
fr brunissoir
en burnisher; polisher
404
urruntzaile (4)
Sin. banatzaile (4)
V formako bi zulo dituen apaingarri prehistorikoa, botoi edo larako gisakoa. es separador
fr écarteur
en retractor
405
zizel (4)
es cincel fr ciseau en chisel
2.5. Beira-industria
406
beira-pasta (4)
es pasta de vidrio; pasta vítrea
fr pâte de verre
en vitreous paste
407
beira-puzte (4)
Hodi-moduko haga batetik putz eginez beira-masa bat airez puztea.
es soplado fr soufflage en blowing
408
botila merkurial (4)
Botila-formako beirazko ontzia, erromatarren garaikoa, maiz merkataritzaren jainkoa irudikatzen duena.
es botella mercurial fr bouteille Mercure en mercurial bottle
409
harea-nukleoaren teknika (4) Hareazko nukleo bat beira-pastaz inguratuz ontzi txikiak egiteko teknika. es técnica del núcleo de arena;
técnica del núcleo previo
fr technique de l’enduction sur noyau
en sand-core technique
410
irabiagailu (4)
Beirazko hagaxka zilindrikoa, kosmetikoak edo bestelako gaiak nahasteko modukoa.
es agitador
fr agitateur
en stirring-rod
411
irideszentzia (4)
es iridiscencia; irisación
fr irisation
en iridescence
412
kameu-beira (4)
Kolore desberdineko hainbat geruza dituen beira; gainazaleko geruza irudi erliebedunekin landu ohi da.
es vidrio camafeo
fr cameo-glass
en cameo glass
413
millefiori (4)
Mosaiko-itxurako beira, kolore desberdineko piezak batuz egindakoa. es millefiori
fr millefiori
en millefiori
2.6. Epigrafia
414
aktuario (4) es actuario fr actuaire en actuary
415
anepigrafiko (izond.) (4)
Idazkunik ez duena.
es anepigráfico
fr muet; anépigraphe
en mute; anepigraphic
416
apex (4)
Bokal gaineko diakritikoa, idazkun latinoetan bokala luzea dela adierazten duena.
es ápex fr apex en apex
417
epigrafe (4)
Sin. idazkun (4); inskripzio (4) Pertsona edo gertaera baten omenez euskarri iraunkor batean grabatutako testua.
es epígrafe; inscripción
fr épigraphe; inscription
en epigraph; inscription
418
epigrafia (4)
Idazkunak aztertzen dituen jakintza.
es epigrafía
fr épigraphie
en epigraphy
419
erdiuntzial (4)
Eskuz idatzitako karaktere biribilkatua, erromaniko berantiarreko alfabeto latinoan erabiltzen zena.
es semiuncial
fr semi-onciale
en semi-uncial
420
etzan (4)
es cursiva
fr cursive
en cursive; cursive type
421
formula (4)
Idazkunetan errepikatzen den esaldia edo laburtzapen-multzoa.
es fórmula fr formule en formula
422
formulario (4)
Inskripzioak idazteko erabilitako formula-bilduma.
es formulario fr formulaire en formulary
423
grafito (4)
Inor oroitzeko asmorik gabe egindako testua edo irudia, euskarri iraunkor batean grabatua.
es grafito fr graffito en graffito
424
hilobi-harri (4)
Hilobiaren gainean jartzen den harri zabala, hildakoaren omenez idazkunen bat izan ohi duena.
es lápida sepulcral fr pierre tombale en gravestone
hilobi-lauda
Ik. lauda
idazkun
Ik. epigrafe
425
inklusio (4)
Bi letrako multzoa, bata bestean sartuta dagoela osatua.
es inclusión fr inclusion en inclusion
inskripzio
Ik. epigrafe
426
interpuntzio (4)
Idazkun bateko letrak edo hitzak banatzeko erabiltzen den ikurra. es interpunción
fr interponction
en interpunction
427
lauda (4)
Sin. hilobi-lauda (4)
Hilobiaren gainean hildakoaren omenez jartzen den hilobi-harria, mosaikoa edo armarria.
es lauda; laude
fr lauda
en lauda
428
letra larri (4)
Sin. maiuskula (4)
es capital; mayúscula fr capitale; majuscule en capital; uppercase
429
lotura (4)
Bi letra edo gehiago karaktere epigrafiko bakarrean elkartzen diren gunea.
es nexo
fr nexus; ligature
en nexus
maiuskula
Ik. letra larri
430
opistografo (4)
Aurrealdea eta atzealdea idatziak dituen antzinako dokumentua edo euskarria.
es opistógrafo
fr opisthographe
en opistograph
431
puntuazio (4) es puntuación fr ponctuation en punctuation
432
untzial (4)
Eskuz idatzitako letra larriko karaktere biribilkatua, alfabeto grekoan eta erromaniko berantiarreko alfabeto latinoan erabiltzen zena.
es uncial fr onciale en uncial
2.7. Numismatika
433
araztasun (4)
Pieza batek duen metal preziatuaren pisua, pieza horren pisuarekiko kalkulatzen dena.
es ley
fr titre; aloi
en fineness
434
aurki (4)
es anverso
fr avers
en obverse
435
balio nominal (4)
Txanpon baten legezko balioa, txanponean adierazten dena.
es valor nominal
fr valeur nominale
en face value
436
birzigilu (4)
es resello
437
diru-molde (4)
es cuño fr coin en die
438
elektro (4)
Urre- eta zilar-aleazio naturala, antzinako zenbait zibilizaziok numismatikarako erabilia.
es electro
fr électrum
en electrum
439
ifrentzu (4) es reverso fr revers
en reverse
440
inkuso (izond.) (4)
Sin. mailuz landutako (4) Txanponei eta dominei buruz mintzatuz, alde batean erliebe gisa duen irudi edo idazkuna beste aldean hutsune gisa duena.
es incuso fr incus en incuse
441
intaglio (4) es entalle fr intaille en intaglio
442
jaulkipen (4)
es emisión fr émission en issue
443
kobre-zink (4)
Sin. orikalko (4)
Kobre eta zinkezko aleazioa.
es oricalco
fr orichalque
en orichalcum
444
kontramarka (4)
Txanpon batean agintari politikoek eginarazitako marka, txanponaren balioa edo zirkulazio-eremua aldatzen dituena.
es contramarca
fr contremarque
en countermark
445
legenda (4)
Pieza batean grabatutako idazkuna.
es leyenda fr légende en legend
mailuz landutako
Ik. inkuso
446
metrologia (4)
Txanponen pisua aztertzen duen jakintza.
es metrología fr métrologie en metrology
447
modulu (4)
Landutako pieza baten diametroa.
es módulo fr module en module
448
numismatika (4)
Diru-piezak, txanponak eta dominak aztertzen dituen jakintza.
es numismática
fr numismatique
en numismatics
orikalko
Ik. kobre-zink
449
txanpon-etxe (4)
es ceca
fr atelier de fabrication de monnaies
en mint
450
txanpongintza (4)
es acuñación
fr frappe
en minting
451
zigilu (4) es sello fr sceau en seal
452
zilar-kobre (4)
Zilar eta kobrezko aleazioa, antzinako zenbait txanpon egiteko erabilia.
es vellón fr billon en billon
2.8. Ehorzketak
cromlech
Ik. harrespil
cromlech tumular
Ik. tumulu-harrespil
desobiratze
Ik. hobitik ateratze
dolmen
Ik. trikuharri
453
ehorzketa (4)
Sin. ehorzte (4)
Gorpua lurpean edo hilobi-ganbera batean ezartzea; gorpua betiko edo denbora luzez bertan egon dadin egiten da. Batzuetan, hildakoaren objektu pertsonalak edo eskaintzak ere ezartzen dira gorpuarekin batera.
es inhumación; enterramiento
fr inhumation; enterrement
en inhumation; burial
454
ehorzketa primario (4)
Lehen aldiz ehortzi zenetik lekuz eta posizioz aldatu gabeko gorpua.
es enterramiento primario
fr enterrement primaire
en primary burial
455
ehorzketa sekundario (4) Lehen aldiz ehortzi zenetik lekuz edo posizioz aldatutako gorpua.
es enterramiento secundario
fr enterrement secondaire
en secondary burial
ehorzte
Ik. ehorzketa
456
ehorztoki (4)
Ehorzketa bat egin den lekua.
es tumba
fr sépulture
en tomb
457
errausketa (4)
es incineración; cremación fr incinération; crémation en incineration; cremation
458
errauts-kutxatila (4)
es urna funeraria fr urne cinéraire en cinerary urn
459
gainjartze (4)
es superposición fr superposition en superposition
harkutxa
Ik. zista
460
harlauzazko ehorztoki (4)
es tumba de lajas
fr tombe en pierre plate
en slab grave
461
harrespil (4)
Sin. cromlech (4)
Lurrean gune biribil bat mugatzen duten harriez osatutako megalitoa.
es crómlech; crónlech; círculo de piedras
fr cromlech
en cromlech; stone circle
462
hezurtegi (4) Sin. hezurtoki (4) es osario
fr ossuaire; charnier
en carnary
hezurtoki
Ik. hezurtegi
463
hilarri (4)
Hildakoaren omenezko edo ehorztokia markatzeko monolito-mota, gehienetan hilobi gainean eraikia eta irudiak edo idazkunak izan ditzakeena.
es estela
fr stèle
467
hipogeo (4)
Antzina eraikitako lurpeko eraikina;
bereziki, hilobi gisa erabiltzekoa.
es hipogeo
fr hypogée
en hypogeum
468
hobi (4)
Gorpu bati lur emateko egindako zuloa.
es fosa fr fosse en fossa
469
hobitik ateratze (4)
exhumación exhumation
exhumation; disentombment
|
en funerary chamber
|
katakonba (4) catacumbas catacombes catacombs; catacomb
en burial cave
|
kolunbario (4) columbario columbarium columbarium
objektu-multzoa.
es ajuar funerario
fr mobilier funéraire; présents funéraires
en grave goods
hilobiratze-ostilamendu
Ik. hilobiratze-hatuak
kutxatila-zelai (4) es campo de urnas fr champ d’urnes en urnfield
473
momia (4) es momia fr momie
en mummy
474
nekropoli (4) es necrópolis fr nécropole en necropolis
475
sarkofago (4)
es sarcófago
fr sarcophage
en sarcophagus
476
trikuharri (4)
Sin. dolmen (4)
Mahai-itxurako hilobi-megalitoa.
es dolmen fr dolmen en dolmen
477
tumulu (4)
Ehorzketa bat egin den lekuaren gainean eraikitako lur- edo harri- metakina.
es túmulo fr tumulus en tumulus
478
tumulu-harrespil (4)
Sin. cromlech tumular (4)
Lur edo harrizko metakin artifizial bat inguratzen duen harrespila.
es crómlech tumular
fr tumulus-cromlech
479
zenotafio (4)
Hildako bati eskainitako hilobi- monumentua, hildakoaren gorpurik ez duena.
es cenotafio fr cénotaphe en cenotaph
480
zista (4)
Sin. harkutxa (4)
Laukizuzen-formako hilobia, albo bakoitzean harlauza bat duena. Beste harlauza bat izan ohi du estalki gisa. es cista
fr ciste
en cist; cyst
481
zulo-zelai (4)
Lurrean egindako zulo-multzoa ezaugarri bereizgarri nagusitzat duen aztarnategia.
es campo de hoyos fr champ de fosses en pit field
2.9. Hiria eta eraikuntza
adobe
Ik. pezo
487
|
barbakana (4) barbacana barbacane barbican
en aqueduct
aldiri
Ik. hiri-periferia
483
anfiteatro (4)
es anfiteatro
fr amphithéâtre
en amphitheatre; amphitheater
484
antzoki (4) Sin. teatro (4) es teatro
fr théâtre
en theatre
485
arkitekturaren arkeologia (4)
Sin. eraikuntzaren arkeologia (4)
es arqueología de la arquitectura
fr archéologie du bâti; archéologie de la construction
en building archaeology
azoka
Ik. merkatu
486
babes-hobi (4)
es foso fr fossé en moat
basilika (4)
es basílica
fr basilique
en basilica
489
bastida (4) es bastida fr bastide en bastide
cardo
Ik. kardo
decumanus
Ik. dekumano
490
dekumano (4) Sin. decumanus (4) Erromatarren garaiko hirietan eraikitako bidea, mendebaldetik ekialdera.
es decumano; decumanus
fr decumanus
en decumanus
491
dolare (4)
es lagar
fr pressoir
en wine press
492
domus (4) es domus fr domus en domus
493
dorre (4) es torre fr tour en tower
494
dorretxe (4)
es casa torre; casa fuerte
fr maison-tour; maison fortifiée
en tower-house; fortified house
495
eraikuntza atxiki (4) es edificación adosada fr habitation contiguë en attached dwelling
eraikuntzaren arkeologia
Ik. arkitekturaren arkeologia
496
Erdi Aroko hiribildu (4)
es villa medieval fr villa médiévale en medieval villa
497
errebal (4)
es arrabal
fr faubourg
en suburb
498
errekuntza-hobi (4)
Lurzoruan egindako zuloa; ustez, su egiteko erabilia.
es fosa de combustión
fr fosse à combustion; fosse de combustion
en combustion pit
erronda-bide
Ik. erronda-pasabide
499
erronda-pasabide (4)
Sin. erronda-bide (4)
es paso de ronda; camino de ronda
fr chemin de ronde
en parapet walk
500
espazio publiko (4)
es espacio público
fr espace public
en public space
501
estolderia (4)
es alcantarillado
fr canalisations d’égouts
en sewer facilities
502
etxe-uharte (4)
Hirigintzako unitate topografiko minimoa, inguru guztian kalez mugatua dagoen orubeak edo etxe- multzoak osatua.
es manzana
fr îlot; pâté de maisons
en city block
503
etxola-hondo (4) es fondo de cabaña fr fond de cabane en hut floor
504
foro (4)
es foro
fr forum
en forum
505
gainezkabide (4)
es aliviadero fr trop-plein en overflow
506
galtzada erromatar (4) Erromatarren garaiko bidea, harri landuz egindakoa.
es vía romana; calzada romana
fr voie romaine
en Roman road; Roman via
507
garaipen-arku (4) Sin. garaitza-arku (4) es arco de triunfo
fr arche de triomphe
en triumphal arch
garaitza-arku
Ik. garaipen-arku
508
gazitegi (4)
es factoría de salazón fr usine de salaisons en salted fish factory
509
gotorleku (4)
es fortaleza; fuerte; fortificación
fr forteresse
en fortress; fort
510
gune logistiko (4) es centro logístico fr centre logistique en logistic centre
511
harresi (4) es muralla fr muraille en wall
512
harresi fantasma (4)
Beste eraikuntza bat egiteko berrerabili den harresiak lurrean uzten dituen aztarnen multzoa.
es muro fantasma fr mur fantôme en phantom wall
513
hiri-arkeologia (4)
Hirietako erregistro arkeologikoak aztertzen dituen arkeologia, hiriek beren sorreratik gaur egun arte izan duten bilakaera interpretatzea eta ulertzea helburu dituena.
es arqueología urbana fr archéologie urbaine en urban archaeology
514
hiri-etze (4)
es baldío urbano; solar yermo urbano
fr friche urbaine
en urban wasteland
hiri-inguru funtzional
Ik. hirialde funtzional
515
hiri-periferia (4)
Sin. aldiri (4)
es periferia urbana; extrarradio fr périphérie urbaine; banlieue en periphery; suburbs
516
hiri-zabalgune (4)
es ensanche
fr zone d’extension
en extension area
517
hirialde funtzional (4)
Sin. hiri-inguru funtzional (4)
es área funcional; área urbana funcional
fr zone urbaine fonctionnelle
en functional area; functional urban region
518
hirigune (4)
es centro urbano; núcleo urbano
fr territoire urbain
en urban area
519
hirigune historiko (4)
es centro histórico; casco histórico
fr centre historique
en historic centre
520
intsula (4)
Erromatarren garaiko hirietan eraikitako etxebizitza-multzoa, lau aldeetako bakoitzetik bide banaz inguratua.
es insula fr insula en insula
521
kanal (4) Sin. ubide (4) es canal
fr canal
en canal
522
kantoi (4)
Sin. zeharkale (4)
es cantón fr éperon en canton
523
kardo (4)
Sin. cardo (4)
Erromatarren garaiko hirietan eraikitako bidea, iparretik hegoaldera. es cardo
fr cardo
en cardo
karkaba
Ik. lubaki
524
kastro (4)
Burdin Aroko herrixka gotortua, gune altu batean eraikia.
es castro
fr oppidum
en hill fort
525
lubaki (4)
Sin. karkaba (3)
Lurrazaleko ur-etorriek sortutako ildo estua.
es cárcava
fr ravine; fossé
en gully
526
lur zapaldu (4)
es tapial
fr pisé
en rammed earth
527
medina (4) es medina fr médine en medina
528
mehelin (4)
es medianil; pared medianera
fr mur mitoyen
en party wall
529
merkataritza-gune (4)
es centro comercial
fr centre commercial
en shopping centre; mall
530
merkatu (4) Sin. azoka (4) es mercado fr marché en market
531
metropolialde (4)
es área metropolitana fr aire métropolitaine en metropolitan area
532
obelisko (4)
Zutikako monolito luzanga, lauki- formako oinarria eta piramide-antzeko goialdea dituena.
es obelisco
fr obélisque
en obelisk
533
paramentu (4) es paramento fr parement
en facing; face
534
pezo (4)
Sin. adobe (4)
es adobe
fr adobe; brique crue
en adobe
535
piramide (4) es pirámide fr pyramide en pyramid
pomerium
Ik. pomoerium
536
pomoerium (4)
Sin. pomerium (4)
Erromako hirian eta Erromaren agindupeko beste hiri batzuetan, hiria inguratzen zuen muga sinbolikoa
eta erlijiosoa; tradizioaren arabera, Erroman Romulok markatu zuen muga hori. Pomoeriumaren barruan zenbait debeku zeuden: magistratuek ezin
zuten beren botere militarra erabili, ezin zen ehorzketarik edo artisautza- jarduerarik egin eta abar.
es pomerio; pomoerium
fr pomerium; pomoerium
en pomerium; pomoerium
537
silo (4)
Lurzoruan egindako zuloa, zerealak eta nekazaritzako beste produktu batzuk gordetzeko erabilia.
es silo fr silo en silo
538
sutegi (4) es fragua fr forge en forge
539
sutegi (4) es hogar fr foyer en hearth
teatro
Ik. antzoki
540
tell (4)
Kokaleku berean denbora luzez bizitako gizatalde baten eraiste- zaborraren metakina.
es tell fr tell en tell
541
tenplu (4) es templo fr temple en temple
542
termak (iz. pl.) (4)
es termas fr thermes en thermae
ubide
Ik. kanal
543
villa (4)
Antzinako Erroman, aristokraziaren nekazaritza-jabetza baten erdigunea eratzen zuen etxaldea, bizileku- eraikin nagusi batez eta produkzio- jardueretarako eraikin xumeagoez osatua.
es villa fr villa en villa
544
zabortegi (4) es vertedero fr dépotoir
en waste-disposal site
zeharkale
Ik. kantoi
545
zirku (4)
es circo
fr cirque
en circus
546
zutoin-zulo (4)
Eraikuntza bateko haga edo habe batek lurrean utzitako zuloa.
es agujero de poste
fr trou de poteau
en post hole; posthole
2.10. Artea
547
aglutinatzaile (4)
es aglutinante fr agglutinant en binder
548
ankoriforme (4)
Sin. irudi ankoriforme (4)
es ancoriforme
fr motif anchoriforme
en anchoriform; anchor shaped
549
antropomorfo (4)
es antropomorfo
fr anthropomorphe
en anthropomorphous
550
arboriforme (4)
es arboriforme
fr motif arboriforme
en arboriform; dendriform
551
argizari galdu (4)
es cera perdida fr cire perdue en lost wax
552
beiradura (4)
Sin. esmalte (4)
Berniz edo geruza beirakara.
es esmalte; vidriado
fr glaçure
en glaze
553
bulba (4) es vulva fr vulve en vulva
554
ebaki (4)
Sin. ebakidura (4)
es incisión fr incision en incision
ebakidura
Ik. ebaki
555
erramiforme (4)
Sin. irudi erramiforme (4)
es ramiforme
fr motif ramiforme
en ramiform
esmalte
Ik. beiradura
556
fresko (4)
es fresco
fr fresque
en fresco
557
gliptika (4)
Harri finetan grabatuak egiteko artea.
es glíptica
fr glyptique
en glyptic
558
grabatu ildaskatu (4)
es grabado estriado
fr gravure striée
en striated engraving
559
grabatu prehistoriko (4)
es grabado prehistórico fr gravure préhistorique en prehistoric engraving
560
halteriforme (4)
Sin. irudi halteriforme (4)
es halteriforme; motivo halteriforme
fr motif halteriforme
en halteriform
irudi ankoriforme
Ik. ankoriforme
irudi erramiforme
Ik. erramiforme
irudi halteriforme
Ik. halteriforme
irudi korniforme
Ik. korniforme
irudi kruziforme
Ik. kruziforme
irudi okulatu
Ik. okulatu
irudi pektiniforme
Ik. pektiniforme
irudi serpentiforme
Ik. serpentiforme
561
korniforme (4)
Sin. irudi korniforme (4) Labar-arteko irudi sinbolikoa, animalia-adarren itxurakoa.
es corniforme
fr motif corniforme
en corniform; horn shape
562
kruziforme (4)
Sin. irudi kruziforme (4)
es cruciforme
fr motif cruciforme
en cruciform
563
labar-arte (4)
es arte parietal; arte rupestre
fr art rupestre
en rock art
564
leuntze (4)
Sin. txartatze (4)
Erre gabeko piezak azal leuneko tresna batekin igurtziz lortzen den akabera, piezari distira ematen diona.
es bruñido; bruñimiento
fr brunissage
en burnishing
margolan
Ik. pintura
565
okulatu (4)
Sin. irudi okulatu (4)
es oculado
fr motif oculé
en oculated
566
pektiniforme (4)
Sin. irudi pektiniforme (4) Labar-artean erabilitako irudi eskematikoa, orrazi-formakoa. es pectiniforme
fr motif pectiniforme
en pectiniform
567
petroglifo (4)
Harri handi edo arroka baten gainean egindako grabatua; bereziki, prehistorikoa.
es petroglifo
fr pétroglyphe
en petroglyph
568
pigmentu (4) es pigmento fr pigment en pigment
569
pintura (4)
Sin. margolan (4)
es pintura fr peinture en painting
570
serpentiforme (4)
Sin. irudi serpentiforme (4)
es serpentiforme
fr motif serpentiforme
en serpentiform
571
tektiforme (4)
es tectiforme
fr motif tectiforme
en tectiform
txartatze
Ik. leuntze
572
venus paleolitiko (4) Emakume-formako eskultura prehistorikoa, tamaina txikikoa eta biribilkatua, Pirinioetatik Errusiako ekialderainoko aztarnategietan aurkitu izan dena.
es venus paleolítica
fr vénus paléolithique
en Venus figurine
-
ARLO ESPEZIALIZATUAK
3.1. Urpeko arkeologia
573
akzio galvaniko (4) Kontaktuan egondako bi metal desberdinen deskonposizioa,
haiek zeharkatzen dituen korronte elektrikoak eragindakoa.
es acción galvánica fr action galvanique en galvanic action
574
albo-ekorketako sonar (4)
es sonar de barrido lateral
fr sonar à balayage latéral
en side-scan sonar; sidescan sonar
575
argazki-dorre (4)
es torre fotográfica
fr tour photographique
en photographic tower; photo-tower
576
ekorketa zirkularreko sonar (4)
es sonar de barrido circular
fr sonar à balayage circulaire
en circular-scan sonar
577
elektroforesi (4)
Sin. polarizazio katodiko (4)
Urpetik berreskuratzen den materiala egonkortzeko teknika, materialaren molekulak bereiztean datzana.
es electroforesis; polarización catódica
fr électrophorèse; polarisation cathodique
en electrophoresis; cathode bias
578
elektrolisi (4)
Metalezko materiala elektrizitatea erabiliz egonkor egiteko teknika. es electrólisis
fr électrolyse
en electrolysis
579
gatzgabetze (4)
es desalinización; desalación
fr dessalage
en desalting
580
hidrolisi (4)
Urpean egondako material baten deskonposizioa, urak eragindakoa. es hidrólisis
fr hydrolyse
en hydrolysis
581
hondo-xurgatzaile (4)
es succionador de fondos;
succionadora
fr tuyau d’aspiration
en suction hose
582
itsas konkrezio (4)
Urpeko material edo objektu bati atxikitako sedimentu-metakinez eratutako masa minerala.
es concreción marina fr concrétion marine en marine concretion
583
itsaspeko arkeologia (4)
es arqueología submarina
fr archéologie sous-marine
en submarine archaeology
584
jasotze-baloi (4)
Sin. jasotze-globo (4)
Urpean zama edo objektu astunak finkatzeko edo jasotzeko erabiltzen den baloia.
es globo de elevación
fr ballon de relevage
en lifting bag; lifting balloon
jasotze-globo
Ik. jasotze-baloi
585
lehorketa kontrolatu (4)
es desecación controlada fr dessiccation contrôlée en controlled desiccation
586
liofilizazio (4)
Material organikoa egonkor egiteko erabiltzen den deshidratazioa; material organiko izoztuan sortutako izotza sublimatuz eta, ondoren, lehortuz egiten da. es liofilización
fr lyophilisation
en lyophilization
587
magnetometro
Aztarnak aurkitzeko erabiltzen den tresna, lurpeko eremu magnetikoaren intentsitatea neurtzen duena.
es magnetómetro fr magnétomètre en magnetometer
588
ontzi-arkeologia (4)
es arqueología naval
fr archéologie navale
en naval archaeology
589
ontzi-aztarna (4)
es pecio
fr épave
en shipwreck
590
pasibazio elektrokimiko (4) Metalezko materiala egonkor egiteko teknika; kimikoki aktiboa den gainazalaren erreaktibotasuna akzio elektrokimikoz murriztean datza.
es pasivación electroquímica
fr passivation électrochimique
en electrochemical passivation
591
plastinazio (4)
Material organikoa egonkor egiteko erabiltzen den deshidratazioa; material organikoaren ura erretxina sintetikoekin ordeztuz egiten da.
es plastinación fr plastination en plastination
polarizazio katodiko
Ik. elektroforesi
592
polietilen glikol (4)
Material organikoa egonkor egiteko erabiltzen den polimeroa, ur-edukia ordezten duena.
es polietilenglicol
fr polyéthylène glycol
en polyethylene glycol
profil-neurgailu
Ik. profil-orrazi
593
profil-orrazi (4)
Sin. profil-neurgailu (4)
Pieza baten profila neurtzeko orrazi- itxurako tresna, hortz mehe ugariz osatua.
es peine medidor de perfiles; peine perfilador
fr conformateur
en profile gauge; contour gauge
594
profilatzaile sismiko (4) Urpeko sedimentu-estratuak detektatzeko erabiltzen den sonar- mota.
es perfilador sísmico
fr profileur sismique; transducteur
en seismic profiler; sub-bottom profiler
595
protoi-magnetometro (4)
Sin. protoi-prezesiozko magnetometro (4) Erresonantzia magnetiko nuklearraren printzipioan oinarritutako magnetometroa; eremu magnetikoek protoi-prezesioan duten eraginaren bidez, guztizko intentsitate magnetiko absolutua neurtzen du.
es magnetómetro de protones
fr magnétomètre à protons à précession libre; magnétomètre à précession de protons
en proton magnetometer; proton- precession magnetometer
protoi-prezesiozko magnetometro
Ik. protoi-magnetometro
596
sedimentu-zeharkatzaile (4)
Urpeko zundagailua, hondoaren
azaleko sedimentuak zeharka ditzaketen maiztasun txikiko uhinak erabiltzen dituena.
es penetrador de sedimento;
perfilador de fondos
fr pénétrateur de sédiment
en mud penetrator
597
torpedo propultsatzaile (4)
es torpedo propulsor
fr torpille propulseur
en diver propulsion vehicle
598
ur-lantza (4)
Ura presio handian jaurtitzen duen tresna, sedimentu-metakinak kentzeko erabiltzen dena.
es lanza de agua
fr lance à eau
en water jet
599
urpeko arkeologia (4)
es arqueología subacuática
fr archéologie subaquatique
en subaquatic archaeology
600
urpeko planeagailu (4)
es planeador; planeador submarino
fr planeur sous-marin
en underwater glider
601
urrundik gidatutako urpeko ibilgailu (4)
es vehículo de control remoto
fr véhicule sous-marin téléguidé
en remotely operated vehicle; ROV
602
zesio-magnetometro (4) Eremu magnetikoek zesio-prezesioan duten eraginaren bidez, guztizko intentsitate magnetiko absolutua neurtzen duen magnetometroa.
es magnetómetro de cesio
fr magnétomètre au césium
en cesium magnetometer
3.2. Arkeologia industriala
603
aireko kable (4)
es cable aéreo fr câble aérien en aerial cable
604
arkeologia industrial (4)
Sin. industria-arkeologia (4)
es arqueología industrial
fr archéologie industrielle
en industrial archaeology
605
burdinola (4)
es ferrería
fr forge
en ironworks
eraikin industrial
Ik. pabiloi industrial
606
etze industrial (4) es baldío industrial fr friche industrielle en brownfield
607
galeria (4) es galería fr galerie
en tunnel; gallery
608
harrobi (4) es cantera fr carrière en quarry
industria-arkeologia
Ik. arkeologia industrial
industria-iraultza
Ik. iraultza industrial
609
iraultza industrial (4)
Sin. industria-iraultza (4)
es revolución industrial
fr révolution industrielle
en industrial revolution
610
kai (4)
es muelle fr quai en quay
611
kaltzinazio (4) es calcinación fr calcination en calcination
612
lantegi (4)
es taller
fr atelier
en workshop
613
mea (4)
es mineral fr minerai en ore
meategi
Ik. meatze
meatoki
Ik. meatze
614
meatzaritza osteko paisaia (4)
es paisaje después de la explotación minera
fr paysage après activité minière
en landscape after mining
615
meatze (4)
Sin. meatoki (4); meategi (4)
es mina fr mine en mine
616
ontziola (4)
es astillero
fr chantier naval
en naval shipyard
617
pabiloi industrial (4) Sin. eraikin industrial (4) es nave industrial
fr bâtiment industriel
en industrial building
618
teileria (4)
es tejera; tejar
fr tuilerie
en tile factory
3.3. Ondare arkeologikoaren babesa eta dibulgazioa
619
erreserba arkeologiko (4)
es reserva arqueológica fr réserve archéologique en archaeological reserve
620
esku hartzeko baimen (4) Sin. esku-hartze arkeologikorako baimen (4)
es autorización de intervención arqueológica
fr autorisation d’opération archéologique
en archaeological excavation license;
archaeological permit
esku-hartze arkeologikorako baimen
Ik. esku hartzeko baimen
621
esku-hartzearen txosten (4)
es memoria de intervención;
memoria de excavación
fr rapport de fouille; rapport d’opération
en archaeological report
622
kultura-ondasun kalifikatu (4)
es bien cultural calificado
fr bien culturel classé
en classified cultural property
623
monumentu-multzo (4)
es conjunto monumental fr ensemble monumental en monumental ensemble
624
museo arkeologiko (4)
es museo arqueológico
fr musée d’archéologie
en archaeological museum
625
ondare arkeologikoaren kudeaketa (4)
es gestión del patrimonio
arqueológico
fr gestion du patrimoine archéologique
en archaeological heritage management
626
ondasun inbentariatu (4)
es bien inventariado
fr bien inventorié
en inventoried property
627
parke arkeologiko (4) es parque arqueológico fr parc archéologique
en archaeological park
628
ustezko zona arkeologiko (4) Aztarna arkeologikoren bat izan dezakeen ingurua, orubea edo eraikina; bertan lanak egin aurretik, ikerketa
bat egin behar da ustezko zona arkeologikoak izan dezakeen balio arkeologikoa aztertzeko.
es zona de presunción arqueológica
fr zone de présomption de prescription archéologique
en presumed archaeological site
629
zona arkeologiko (4)
es zona arqueológica fr zone archéologique en archaeological zone
630
zona arkeologiko inbentariatu (4)
es zona arqueológica inventariada
631
zona arkeologiko kalifikatu (4)
es zona arqueológica calificada
Euskarazkedo aurkibidEa
A
Abbeville aldi, 203 absortzio atomiko bidezko
espektrometria, 268
Acheul aldi, 204
AD, 185 adar, 385 adobe, 534
aginte-makila, 386 aglutinatzaile, 547
ahoz beherako etzanera, 151 ahoz gorako etzanera, 152 ahuspezko etzanera, 151 aireko fotografia, 37
aireko kable, 603 aitzur, 279
aizkora leundu, 280
AK, 270
akabera-ziri, 387
aktibazio atomikoko analisi, 274 aktuario, 414
akueduktu, 482 akzio galvaniko, 573
albo-ekorketako sonar, 574 albo-etzanera, 153
alboko etzanera, 153 aldiri, 515
ale, 320 aleazio, 367 almaiz, 350 alubioi, 112
AME datazio, 171
aminoazidoen errazemizazio bidezko datazio, 169
amu, 388 anbar, 103 anepigrafiko, 415 anfiteatro, 483 anfora, 318 ankoriforme, 548
Anno Domini, 185 antrakologia, 89 antropizazio, 90
antropologia, 1 antropometria, 154 antropometro, 155 antropomorfo, 549
Antzinaroa, 205
Antzinate Berantiarra, 206
Antzinate Klasikoa, 207 antzoki, 484
AP, 101 apex, 416 araztasun, 433 arboriforme, 550
ardatz-eraztun, 281 argazki-dorre, 575 argizari galdu, 551 arkeoastronomia, 2 arkeografia, 3 arkeologia, 4 arkeologia analitiko, 5
arkeologia antropologiko, 6 arkeologia esperimental, 7 arkeologia estrukturalista, 8 arkeologia historiko, 9 arkeologia industrial, 604 arkeologia klasiko, 10 arkeologia postprozesual, 11 arkeologia prehistoriko, 28 arkeologia prozesual, 12 arkeologia sozial, 13
arkeomagnetismo bidezko datazio, 170 arkeometalurgia, 368
arkeometria, 269 arkeozoologia, 14 arkitekturaren arkeologia, 485
Aro Garaikidea, 208 aro historiko, 209
Aro Modernoa, 210 arpeu, 369
arpoi, 389 arrabota, 282 arragoa, 283 arrakalatzaile, 284 arrankazi, 389 artefaktu, 15
Aurignac aldi, 211
aurki, 434 aurkikuntza, 38 aurpegibiko, 285 australopiteko, 156 azagaia, 390
azeleragailu bidezko masa- espektrometria bidezko datazio, 171
Azil aldi, 212
Azken Maximo Glaziarra, 250 azoiko, 104
azoka, 530
aztarna arkeologiko, 39 aztarna-kopuru, 270 aztarnategi, 40
aztarnategi arkeologiko, 40
B
babes-hobi, 486 baheketa, 113 bahetze-dorre, 114 balio nominal, 435
banakoen gutxieneko kopuru, 271 banatzaile, 404
barbakana, 487 basilika, 488 bastida, 489
Before Present, 172
Behe Erdi Aroa, 213
Behe Paleolitoa, 214
Behe Pleistozenoa, 251 beiradura, 552
beira-pasta, 406 beira-puzte, 407 bek, 286
belarri, 370 berdintze, 319
bi aurpegiko ebakigailu, 287 bihi, 320
bioestratigrafia, 16 bioklasto, 105
biometria, 17 bioturbazio, 115 biozona, 106 birzigilu, 436 bizkotxo, 321 bloke, 116
bol, 322
Boquique zeramika, 323 botila merkurial, 408 bozelketa, 371
BP, 172
Brontze Aroa, 215 bulba, 553 bultzagailu, 401
Burdin Aroa, 216 burdinola, 605 buru-orratz, 391 buztin, 117 buztinola, 331
C
cardo, 523
Châtelperron aldi, 217
chopper, 288 cromlech, 461 cromlech tumular, 478
D
dado, 392 daga, 372
Dansgaard-Oeschger gertaera, 252 data kalibratu, 186
datazio, 173
datazio absolutu, 174 datazio erlatibo, 175 datazio erradioaktibo, 176
decumanus, 490 dekorazio aplikatu, 324 dekorazio ebakidun, 325 dekorazio eszisiodun, 326 dekorazio inprimatu, 327 dekorazio margotu, 328 dekorazio orraztu, 329 dekumano, 490
denbora geologiko, 18 dendrokronologia, 177 desobiratze, 469 detritiko, 118
diagrama estratigrafiko, 41 dimorfismo, 157
diru-molde, 437
DNA fosil, 107 dolare, 491 dolmen, 476 domestikazio, 42 domus, 492 dorre, 493 dorretxe, 494
E
ebaki, 554 ebakidura, 554 ebakigailu, 288 edafologia, 143 egitura, 19
eguzkiaren araberako eskala kronologiko, 178
eguzkiaren araberako kronologia- eskala, 178
ehorzketa, 453
ehorzketa primario, 454 ehorzketa sekundario, 455 ehorzte, 453
ehorztoki, 456 ehungailu-pisu, 289 ekofaktu, 20
ekorketa zirkularreko sonar, 576 ekorketako mikroskopio elektroniko, 272 elektro, 438
elektroforesi, 577
elektroi-spinaren erresonantzia bidezko datazio, 179
elektrolisi, 578 eltze, 330
eltzegintza-lantegi, 331 eltzetegi, 331
Eneolitoa, 218 engalba, 332 engobe, 332 eolito, 290 epigrafe, 417 epigrafia, 418
Epigravettiarra, 219
Epipaleolitoa, 220 eraikin industrial, 617 eraikuntza atxiki , 495 eraikuntzaren arkeologia, 485
Erdi Aro Berantiarra, 213
Erdi Aro Goiztiarra, 223
Erdi Aro osteko arkeologia, 21
Erdi Aroa, 221
Erdi Aroko arkeologia, 22
Erdi Aroko Beroaldia, 253
Erdi Aroko hiribildu, 496
Erdi Aroko Optimo Klimatikoa, 253
Erdi Paleolitoa, 222
Erdi Pleistozenoa, 254 erdiuntzial, 419
eremu zabaleko indusketa, 43 erradiokarbono-datazio, 180 erradiokarbono-urte, 181 erraklet, 291
erramiforme, 555 errausketa, 457 errauts-kutxatila, 458 errebal, 497
erregistro arkeologiko, 44 errekarri landu, 292 erreketa erreduzitzaile, 333 erreketa oxidatzaile, 334 errekuntza-hobi, 498
erreserba arkeologiko, 619 erronda-bide, 499
erronda-pasabide, 499 erruletatu, 335
ertz, 336
eskala kronologiko absolutu, 190 eskala kronologiko erlatibo, 191
eskala kronologiko erradiokarboniko, 192 eskala-barra, 45
esku hartzeko baimen, 620
esku-hartze arkeologikorako baimen, 620 esku-hartzearen txosten, 621
esmalte, 552 espatula, 393 espatulatze, 337 espazio publiko, 500 espektroskopia, 273 espoliazio, 23
espora, 91
ESR bidezko datazio, 179 estadial, 255
estalki, 338 estazio total, 46 estolderia, 501 estratifikazio, 119
estratigrafia alderantzikatu, 120 estratu, 47
estratuarte, 48 etnoarkeologia, 24 etxekotze, 42
etxe-uharte, 502 etxola-hondo, 503 etzan, 420
etze industrial, 606 ezten, 402
F
falka, 394 faltsifikazio, 25 fase, 49
fase arkeologiko, 49 fase interglaziar, 256 fazies, 121
fisio-aztarnen bidezko datazio, 182 fitolito, 92
flotazio, 50
fluor bidezko datazio, 183 fluor-datazio, 183
formula, 421 formulario, 422 foro, 504
fosfato-analisi, 51
fosfatoen analisi geokimiko, 51 fosil, 108
fotogrametria, 52 frakzio, 122
frakzio granulometriko, 122 frekuentazio, 53
fresko, 556
fusil-suharri, 293
G
gainezkabide, 505 gainjartze, 459 galeria, 607
galtzada erromatar, 506 garaipen-arku, 507 garaitza-arku, 507 garezur-edukiera, 158 gatzgabetze, 579 gazitegi, 508
genero-arkeologia, 26 geoarkeologia, 123 geokronologia, 124
geomorfologia, 125 gerriko-plaka, 373 geruza, 47
gestio-arkeologia, 66 giza egonleku, 54 giza kokagune, 54 glaziazio, 257
glaziazio arteko aldi, 256 gliptika, 557
Goi Erdi Aroa, 223
Goi Paleolitoa, 224
Goi Pleistozenoa, 258 gotorleku, 509
grabatu ildaskatu, 558 grabatu prehistoriko, 559 grafito, 423 granulometria, 126
Gravette aldi, 225
Gravettiarra, 225 gune logistiko, 510
H
hagaxka, 395
Hallstatt kultura, 226 halteriforme, 560
Hamburgarra, 227
Hamburgeko kultura, 227 harea, 127
harea-nukleoaren teknika, 409 hari, 344
harkutxa, 480
harlauzazko ehorztoki, 460 harpe, 55
harrapaketa, 23 harresi, 511
harresi fantasma, 512 harrespil, 461
Harri Aroa, 228 harri-printza, 294
Harris-en diagrama, 41
Harris-en erregistro-sistema, 56
Harris-en metodo, 56 harri-xafla, 295 harrobi, 608
hazi, 93
Heinrich gertaera, 259
Helade aldi, 229 helduleku, 339
heriotzaren arkeologia, 27 hezurtegi, 462
hezurtoki, 462 hidrolisi, 580 higadura, 128 hilarri, 463
hileta-arkeologia, 27 hilobi-ganbera, 464 hilobi-haitzulo, 465 hilobi-harri, 424 hilobi-lauda, 427
hilobiratze-hatuak, 466 hilobiratze-ostilamendu, 466 hipogeo, 467
hiri-arkeologia, 513 hiri-etze, 514
hiri-inguru funtzional, 517 hiri-periferia, 515
hiri-zabalgune, 516 hirialde funtzional, 517 hirigune, 518
hirigune historiko, 519 historiaurre, 230 historiaurreko arkeologia, 28 hobi, 468
hobitik ateratze, 469 holotipo, 29
Holozenoa, 260
Hominidae, 159
Homo, 160
hondakin karpologiko, 57 hondakin palinologiko, 58 hondar, 127
hondo, 340
hondo-xurgatzaile, 581 horizonte, 129
I
idazkun, 417 ifrentzu, 439 igitai-hortz, 296 iltze, 374
indize zefaliko, 161 indusketa arkeologiko, 59 indusketa programatu, 60 indusketa-egunkari, 61 industria-arkeologia, 604 industria-iraultza, 609 inklinazio, 130
inklusio, 425 inkuso, 440 inskripzio, 417 intaglio, 441 interfaze, 48 interpuntzio, 426 interrestadial, 261 intrusio, 131 intsentsu-ontzi, 375 intsula, 520 irabiagailu, 410
iraultza industrial, 609 irideszentzia, 411
irudi ankoriforme, 548 irudi erramiforme, 555 irudi halteriforme, 560 irudi korniforme, 561 irudi kruziforme, 562 irudi okulatu, 565
irudi pektiniforme, 566 irudi serpentiforme, 570 isotopo-estadio, 262
itsas konkrezio, 582 itsaspeko arkeologia, 583
Izotz Aro Txikia, 263 izotz-aro, 264
J
jalkin, 146 jaloi, 45 jarduera, 62
jarduera-multzo, 63 jariatze, 132
jasotze-baloi, 584 jasotze-globo, 584
jatorri ez-antropikoko metakin, 94 jaulkipen, 442
jaurtigai, 376 jaurtigailu-buru, 297 jaurtigailu-punta, 297
K
K.a., 184
K.o., 185 kai, 610 kal, 186
kalibrazio, 187
Kalkolitoa, 218 kaltzinazio, 611 kameu-beira, 412 kanal, 521
kanoi, 377
kanpai-formako ontzi, 341
kanpai-formako ontziaren kultura, 231 kantoi, 522
kaolin-pipa, 342 karbono-14, 188
karbono-14 bidezko datazio, 180 kardo, 523
karkaba, 525 karrakailu, 298
kartesiar koordenatuen metodo, 69 kastro, 524
katakonba, 470
Klakton aldi, 232
klasto, 133
Kobre Aroa, 218 kobre-zink, 443 koipegabetzaile, 343 kolpekari, 299 kolubioi, 134 kolunbario, 471 kontramarka, 444
kontrol arkeologiko, 64 koprolito, 109
kordoi, 344
kordoi-zeramika, 345 korniforme, 561
kota, 65 kraniometria, 162 krioklastia, 135 krioturbazio, 136 kriseilu, 396
Kristo aurreko, 184
Kristo aurretik, 184
Kristo ondoko, 185
Kristo ondoren, 185 kronoestratigrafia, 189 kronokultura, 233
kronologia-eskala absolutu, 190 kronologia-eskala erlatibo, 191 kronologia-eskala erradiokarboniko, 192 kronotipologia, 193
kruziforme, 562
Kuaternarioa, 265 kudeaketa-arkeologia, 66
kultura-ondasun kalifikatu, 622 kutxatila-zelai, 472
kutxatila-zelaien kultura, 234
L
La Tène kultura, 235 labar-arte, 563
lagin, 67 laginketa, 68 lanabes litiko, 313
landa-laneko arkeologia, 30 lantegi, 612
lapiko, 330
Laplace-Méroc-en indusketa-sistema, 69
Laplace-ren indusketa-sistema, 69 larrialdiko indusketa, 82
lauda, 427 lauki, 70 legar, 137 legenda, 445
lehorketa kontrolatu, 585 lekuko, 71
letra larri, 428 leuntzaile, 403 leuntze, 564
Levallois teknika, 300 lingote, 378 liofilizazio, 586 lisatzaile, 397
lohi, 138 lokatz, 138
lore-hauts, 100 lotura, 429 loza, 346 lubaki, 525
lur zapaldu, 526 lurrezko pipa, 342 lusuil, 347
M
Madeleine aldi, 236
Maglemose aldi, 237 magnetometro, 587 mailuz landutako, 440 maiuskula, 428
makila zulatu, 386 mapa arkeologiko, 72 margolan, 569 marruska, 301 maskortegi, 73
mea, 613 meategi, 615 meatoki, 615
meatzaritza osteko paisaia, 614 meatze, 615
medina, 527 megalito, 302 mehelin, 528 menhir, 303
mentsiokronologia, 194 merkataritza-gune, 529 merkatu, 530
Mesolitoa, 238
metakin arkeologiko, 74 metalgintza, 380 metalografia, 379 metalurgia, 380 meteorizazio, 139 metrologia, 446 metropolialde, 531 miaketa, 81
mikrofosil, 110 mikroklima, 140 mikrolito, 304 mikromorfologia, 141 mikroskopio elektroniko
eskaneatzaile, 272 millefiori, 413
Minos aldi, 239
Mizenas aldi, 240 modulu, 447 moko, 351
molde, 348 momia, 473 monolito, 305
monumentu-multzo, 623 mosaiko, 349
motrailu, 350
Moustier aldi, 241
Moustier aldiko punta, 306
Munsell-en taula, 75 museo arkeologiko, 624 mutur, 351
N
NAP, 102 nekropoli, 474
Neolitoa, 242
neutroi-aktibazioko analisi, 274 nibel topografiko, 76
nitrogeno bidezko datazio, 195 nitrogeno-datazio, 195
nukleo, 307 numismatika, 448
O
obelisko, 532
OEL, 196 oin, 352 oinplano, 77 okulatu, 565
Olduvai aldi, 243
Olduwai aldi, 243
ondare arkeologikoaren kudeaketa, 625 ondasun inbentariatu, 626
ontzi-arkeologia, 588 ontzi-aztarna, 589
ontzi-baliokide zenbatetsi, 275 ontziola, 616
opaitzur, 308 opistografo, 430 optikoki estimulatutako
lumineszentzia, 196 oraina baino lehen, 172 orein-adar punta, 398 orikalko, 443
orratz, 399 ortostato, 309 osteologia, 163 osteometria, 276
P
pabiloi industrial, 617 paleoantropologia, 164 paleobotanika, 95 paleodemografia, 165 paleoekologia, 31 paleoespezie, 166 paleoestomatologia, 167 paleoetnobotanika, 96 paleoetnologia, 32 paleoklimatologia, 33
Paleolitoa, 244 paleomagnetismo, 197 paleontologia, 34 paleopalinologia, 97 paleopatologia, 111 paleozoru, 142
paleta, 400 palinologia, 98 palinomorfo, 99 paramentu, 533
pareta fineko zeramika, 353 parke arkeologiko, 627 pasibazio elektrokimiko, 590 pasta, 354
pedologia, 143 pektiniforme, 566
Périgord aldi, 246 perkusio-erraboil, 310 petroglifo, 567
pezo, 534 pigmentu, 568 pilum, 381 pintura, 569 piramide, 535 pitxer, 355 plastinazio, 591 plater, 356
Pleistozenoa, 266 polarizazio katodiko, 577 polen, 100
polen ez-zuhaitzetiko, 102 polietilen glikol , 592
pomerium, 536 pomoerium, 536 portzelana, 357 posizio eratorri, 79 posizio primario, 78
posizio sekundario, 79
potasio-argon bidezko datazio, 198 prebentzio-arkeologia, 66
profil estratigrafiko, 80 profilatzaile sismiko, 594 profil-neurgailu, 593 profil-orrazi, 593 propultsatzaile, 401 prospekzio, 81 protohistoria, 245
protoi-magnetometro, 595
protoi-prezesiozko magnetometro, 595 prozesu postdeposizional, 144 puntuazio, 431
puntzoi, 402
S
sabel, 311
salbamenduko esku-hartze, 82 sareta, 83
sareta-metodo, 84 sarkofago, 475 sedimentologia, 145 sedimentu, 146
sedimentu-zeharkatzaile, 596 sekzio, 80
serpentiforme, 570 silex, 312
silo, 537 soliferreum, 382
Solutre aldi, 247 suburdina, 358 suharri, 312 sutegi, 538 sutegi, 539
Széléta aldi, 248
T
tafonomia, 168
Tardiglaziarra, 267 tatxet, 383
teatro, 484 teileria, 618 tektiforme, 571 tell, 540
tenplu, 541 termak, 542
termolumineszentzia bidezko datazio, 199 terra sigillata, 359
tesela, 360 testuinguru, 147 testuinguru primario, 148
testuinguru sekundario, 149 testuinguru-arkeologia, 35 tina, 361
TL bidezko datazio, 199 toreutika, 384
torpedo propultsatzaile, 597 totxo, 378
trazeologia, 36 treska, 361
tresna litiko, 313 trikuharri, 476
TS, 359 tumulu, 477
tumulu-harrespil, 478 txanpon-etxe, 449 txanpongintza, 450 txaonda, 281 txartatzaile, 403 txartatze, 564
U
ubide, 521
UE, 85
ukendu-ontzi, 362 ukitu, 314
unitate bioestratigrafiko, 106 unitate estratigrafiko, 85 untzial, 432
ur-lantza, 598
uranio bidezko datazio, 200 uranio-datazio, 200
uranio-torio bidezko datazio, 201 urpeko arkeologia, 599
urpeko planeagailu, 600
urrundik gidatutako urpeko ibilgailu, 601 urruntzaile, 404
ustezko zona arkeologiko , 628
V
varva, 202
venus paleolitiko, 572 villa, 543
W
Wheeler-en indusketa-sistema, 86
Wheeler-en sistema, 86
X
X izpien difrakzio-analisi, 277
X izpien espektrometria, 277
X izpien fluoreszentzia, 278 xafla mehe, 150
Z
zabortegi, 544 zeharkale, 522 zeio, 308 zenotafio, 479 zeramika, 363
zeramika kardial, 364 zeramika-ontzi, 365
zesio-magnetometro, 602
zigilu, 451
zigilu bidezko dekorazio, 366
Ziklade aldi, 249 zilar-kobre, 452 zirku, 545
zista, 480 zizel, 405
zona arkeologiko, 629
zona arkeologiko inbentariatu, 630 zona arkeologiko kalifikatu, 631 zooarkeologia, 14
zuhaitzenaz bestelako polen, 102 zuhaitz-jatorriko polen, 101 zuhaitz-polen, 101
zulagailu, 315 zulakaitz, 316
zulakaitz-kolpearen teknika, 317 zulo-zelai, 481
zundaketa, 87
zutabe estratigrafiko, 88 zutoin-zulo, 546
gaztelaNiazKO aURKiBiDea
A
- C., 184 abalorio, 320
Abbevillense, 203 abrigo, 55
acción galvánica, 573
Achelense, 204 actividad, 62 actuario, 414 acueducto, 482 acuñación, 450
ADN fósil, 107 adobe, 534 aerofotografía, 37 agitador, 410 aglutinante, 547 aguja, 399
agujero de poste, 546 ajuar funerario, 466 alcantarillado, 501 aleación, 367
alfar, 331 alfiler, 391 alisado, 319 alisador, 397 aliviadero, 505
Alta Edad Media, 223 aluvión, 112
ámbar, 103
análisis de activación atómica, 274 análisis de activación neutrónica, 274 análisis de difracción de rayos X, 277 análisis de fosfatos, 51
análisis geoquímico de fosfatos, 51 ancoriforme, 548
anepigráfico, 415 anfiteatro, 483 ánfora, 318
año radiocarbónico, 181 antes de Cristo, 184 antes del Presente, 172
Antigüedad Clásica, 207
Antigüedad Tardía, 206
antracología, 89 antropización, 90 antropología, 1 antropometría, 154 antropómetro, 155 antropomorfo, 549 anverso, 434 anzuelo, 388
AP, 101
AP, 172 ápex, 416 arboriforme, 550 arcilla, 117
arco de triunfo, 507 área funcional, 517
área metropolitana, 531 área urbana funcional, 517 arena, 127
arpón, 389 arqueoastronomía, 2 arqueografía, 3 arqueología, 4 arqueología analítica, 5
arqueología antropológica, 6 arqueología clásica, 10 arqueología contextual, 35 arqueología de campo, 30 arqueología de gestión, 66
arqueología de la arquitectura, 485 arqueología de la muerte, 27 arqueología de prevención, 66 arqueología del género, 26 arqueología estructuralista, 8 arqueología experimental, 7 arqueología funeraria, 27 arqueología histórica, 9
arqueología industrial, 604 arqueología medieval, 22 arqueología naval, 588 arqueología posmedieval, 21 arqueología posprocesual, 11 arqueología prehistórica, 28 arqueología procesual, 12 arqueología social, 13 arqueología subacuática, 599
arqueología submarina, 583 arqueología urbana, 513 arqueometalurgia, 368 arqueometría, 269 arqueozoología, 14
arrabal, 497
arte parietal, 563 arte rupestre, 563 artefacto, 15
asa, 339 asentamiento, 54 asta, 385
astillero, 616
Auriñaciense, 211 australopiteco, 156 autorización de intervención arqueológica, 620
azada, 279 azagaya, 390
Aziliense, 212 azoico, 104 azuela, 308
B
Baja Edad Media, 213 baldío industrial, 606 baldío urbano, 514 barbacana, 487 basílica, 488
bastida, 489
bastón de mando, 386 bastón perforado, 386 bec, 286
Before Present, 172
bien cultural calificado, 622 bien inventariado, 626
bifaz, 285 bioclasto, 105 bioestratigrafía, 16 biometría, 17 bioturbación, 115
biozona, 106 bizcocho, 321 bloque, 116 borde, 336
botella mercurial, 408
BP, 172 bruñido, 564 bruñidor, 403 bruñimiento, 564
bulbo de percusión, 310 buril, 316
buzamiento, 130
C
cable aéreo, 603 cal, 186 calcinación, 611
Calcolítico, 218 calibración, 187 calzada romana, 506 cámara funeraria, 464 camino de ronda, 499 campo de hoyos, 481 campo de urnas, 472 canal, 521
candil, 396
candil de ciervo, 398 cañón, 377
cántaro, 347 cantera, 608
canto tallado, 292 cantón, 522
capacidad craneal, 158 capital, 428
carbono-14, 188 cárcava, 525 cardo, 523
carta arqueológica, 72
cartas de color de Munsell, 75 casa fuerte, 494
casa torre, 494
casco histórico, 519 castro, 524 catacumbas, 470 ceca, 449
cenotafio, 479
centro comercial, 529 centro histórico, 519 centro logístico, 510 centro urbano, 518 cepillo, 282
cera perdida, 551 cerámica, 363 cerámica cardial, 364
cerámica cordada, 345 cerámica de Boquique, 323 cerámica de paredes finas, 353
Châtelperroniense, 217
chopper, 288 chopping tool, 287
Cicládico, 249 cincel, 405 circo, 545
círculo de piedras, 461 cista, 480
Clactoniense, 232 clasto, 133
clavo, 374
cocción oxidante, 334 cocción reductora, 333 columbario, 471
columna estratigráfica, 88 coluvión, 134
conchero, 73
concreción marina, 582 conjunto monumental, 623 contexto, 147
contexto primario, 148 contexto secundario, 149 contramarca, 444
control arqueológico, 64 coprolito, 109
cordón, 344 corniforme, 561
corte estratigráfico, 80 cota, 65
cota de nivel, 65 craneometría, 162 cremación, 457 crioclastia, 135 crioturbación, 136 crisol, 283 crómlech, 461
crómlech tumular, 478 crónlech, 461 cronocultura, 233 cronoestratigrafía, 189 cronotipología, 193 cruciforme, 562 cuadrado, 70 cuadrícula, 83
cuadro, 70
Cuaternario, 265 cuenco, 322 cuenta, 320 cuerno, 385
cueva sepulcral, 465 cultura de Hallstatt, 226 cultura de La Tène, 235
cultura de los campos de urnas, 234 cultura del vaso campaniforme, 231 cuña, 394
cuño, 437 cursiva, 420
D
- C., 185 dado, 392 daga, 372 datación, 173
datación absoluta, 174 datación por AMS, 171
datación por arqueomagnetismo, 170 datación por espectrometría de masas
con acelerador, 171 datación por ESR, 179 datación por flúor, 183
datación por huellas de fisión, 182
datación por nitrógeno, 195 datación por potasio-argón, 198 datación por racemización de
aminoácidos, 169
datación por radiocarbono, 180 datación por resonancia de espín
electrónico, 179
datación por termoluminiscencia, 199 datación por TL, 199
datación por uranio, 200 datación por uranio-torio, 201 datación radioactiva, 176 datación relativa, 175 decoración aplicada, 324 decoración excisa, 326 decoración impresa, 327 decoración incisa, 325 decoración peinada, 329 decoración pintada, 328 decúbito dorsal, 152
decúbito lateral, 153 decúbito prono, 151 decúbito supino, 152 decúbito ventral, 151 decumano, 490 decumanus, 490 dendrocronología, 177 depósito arqueológico, 74
depósito de origen no antrópico, 94 desalación, 579
desalinización, 579 descubrimiento, 38 desecación controlada, 585 desengrasante, 343 desgrasante, 343
después de Cristo, 185 detrítico, 118
diagrama de Harris, 41 diagrama estratigráfico, 41 diario de excavación, 61 diente de hoz, 296 dimorfismo, 157
dolmen, 476 domesticación, 42 domus, 492
E
ecofacto, 20
Edad Antigua, 205
Edad Contemporánea, 208
Edad de Piedra, 228
Edad del Bronce, 215
Edad del Cobre, 218
Edad del Hierro, 216
Edad Media, 221
Edad Moderna, 210 edafología, 143 edificación adosada, 495 electro, 438 electroforesis, 577 electrólisis, 578
elemento de hoz, 296 emisión, 442
Eneolítico, 218 engobe, 332 ensanche, 516 entalle, 441 enterramiento, 453
enterramiento primario, 454 enterramiento secundario, 455 eolito, 290
epígrafe, 417 epigrafía, 418
Epigravetiense, 219
Epipaleolítico, 220 época glacial, 264
equivalente de vasija estimado, 275 erosión, 128
escala cronológica absoluta, 190
escala cronológica radiocarbónica, 192 escala cronológica relativa, 191
escala cronológica solar, 178 escorrentía, 132
esmalte, 552
espacio público, 500 espátula, 393 espatulado, 337
espectrometría por absorción atómica, 268 espectroscopia, 273
espora, 91 estación total, 46 estadial, 255
estadio isotópico, 262 estampillado, 366 estela, 463 estratificación, 119
estratigrafía invertida, 120 estrato, 47
estructura, 19 etnoarqueología, 24
evento Dansgaard-Oeschger, 252 evento Heinrich, 259
excavación arqueológica, 59 excavación en área, 43 excavación programada, 60 exhumación, 469 expoliación, 23
expolio, 23 extrarradio, 515
F
facies, 121
factoría de salazón, 508 falsificación, 25
fase, 49
fase arqueológica, 49 fecha calibrada, 186 ferrería, 605
fitolito, 92 flake, 294 flotación, 50
fluorescencia de rayos X, 278 fondo, 340
fondo de cabaña, 503 fórmula, 421 formulario, 422
foro, 504 fortaleza, 509 fortificación, 509
fosa, 468
fosa de combustión, 498 fósil, 108
foso, 486
fotografía aérea, 37 fotogrametría, 52 fracción, 122
fracción granulométrica, 122 fragua, 538
frecuentación, 53 fresco, 556
fuerte, 509 fusayola, 281
G
galbo, 311 galería, 607 geliturbación, 136 geoarqueología, 123 geocronología, 124 geomorfología, 125
gestión del patrimonio arqueológico, 625 glaciación, 257
glíptica, 557
globo de elevación, 584 golpe de buril, 317 grabado estriado, 558 grabado prehistórico, 559 grafito, 423 granulometría, 126
grava, 137
Gravetiense, 225
grupo de actividad, 63
H J
hacha pulida, 280
hacha pulimentada, 280 hachereau, 284
hallazgo, 38 halteriforme, 560
Hamburgiense, 227
Heládico, 229 hendedor, 284 hendidor, 284 hidrólisis, 580 hipogeo, 467 hogar, 539
Holoceno, 260 holotipo, 29 homínidos, 159
Homo, 160 horizonte, 129
I
incensario, 375 incineración, 457 incisión, 554 inclusión, 425 incuso, 440
índice cefálico, 161 índice craneal, 161 inhumación, 453 inscripción, 417 insula, 520 interestadial, 261 interestrato, 48 interpunción, 426
intervención de salvamento, 82 intervención de urgencia, 82 intrusión, 131
iridiscencia, 411 irisación, 411
jalón, 45 jarro, 355
L
lagar, 491 lámina, 295
lámina delgada, 150 lanza de agua, 598 lápida sepulcral, 424 lasca, 294
lauda, 427 laude, 427
LEO, 196 ley, 433 leyenda, 445 lezna, 402 limo, 138 lingote, 378
liofilización, 586 loza, 346
luminiscencia estimulada ópticamente, 196
M
Magdaleniense, 236
Maglemosiense, 237 magnetómetro, 587 magnetómetro de cesio, 602 magnetómetro de protones, 595 manzana, 502
mayúscula, 428 medianil, 528
medina, 527 megalito, 302
memoria de excavación, 621 memoria de intervención, 621 menhir, 303
mensiocronología, 194 mercado, 530
Mesolítico, 238 metalografía, 379 metalurgia, 380 meteorización, 139
método de coordenadas cartesianas, 69 método de cuadrícula, 84
método de Harris, 56
método de Laplace-Méroc, 69 método del carbono-14, 180 método del radiocarbono, 180 metrología, 446
Micénico, 240 microclima, 140 microfósil, 110 microlito, 304 micromorfología, 141
microscopio electrónico de barrido, 272 microscopio electrónico de escáner, 272 millefiori, 413
mina, 615 mineral, 613
Minoico, 239 módulo, 447 molde, 348 momia, 473 monolito, 305 morillo, 358 mortero, 350 mosaico, 349
motivo halteriforme, 560 muelle, 610
muestra, 67 muestreo, 68 muralla, 511
muro fantasma, 512 museo arqueológico, 624
Musteriense, 241
N
NAA, 274
NAP, 102
nave industrial, 617 necrópolis, 474
Neolítico, 242 nexo, 429
nivel topográfico, 76
NMI, 271
NR, 270 núcleo, 307
núcleo urbano, 518 número de restos, 270
número mínimo de individuos, 271 numismática, 448
O
obelisco, 532 oculado, 565
Olduvayense, 243 olla, 330
ollería, 331 opistógrafo, 430
Óptimo Climático Medieval, 253 oreja, 370
oricalco, 443 ortostato, 309 orza, 361 osario, 462 osteología, 163
osteometría, 276
P
paisaje después de la explotación minera, 614
paleoantropología, 164 paleobotánica, 95 paleoclimatología, 33 paleodemografía, 165 paleoecología, 31 paleoespecie, 166 paleoestomatología, 167 paleoetnobotánica, 96 paleoetnología, 32
Paleolítico, 244
Paleolítico Inferior, 214
Paleolítico Medio, 222
Paleolítico Superior, 224 paleomagnetismo, 197 paleontología, 34 paleopalinología, 97 paleopatología, 111 paleosuelo, 142
paleta, 400 paletnología, 32 palinología, 98 palinomorfo, 99 panza, 311 paramento, 533
pared medianera, 528 parque arqueológico, 627 pasivación electroquímica, 590 paso de ronda, 499
pasta, 354
pasta de vidrio, 406 pasta vítrea, 406 pecio, 589 pectiniforme, 566 pedernal, 293, 312 pedología, 143
peine medidor de perfiles, 593 peine perfilador, 593 penetrador de sedimento, 596
Pequeña Edad del Hielo, 263 percutor, 299
perfil estratigráfico, 80 perfilador de fondos, 596 perfilador sísmico, 594 perforador, 315
periferia urbana, 515
Perigordiense, 246
Periodo Cálido Medieval, 253 periodo glaciar, 264
periodo histórico, 209 periodo interglaciar, 256
Periodo Magdaleniense, 236 pesa de telar, 289
petroglifo, 567 pico, 351
pie, 352
piedra de fusil, 293 pigmento, 568 pilum, 381
pintura, 569
pipa de caolín, 342 pirámide, 535 pitorro, 351
placa de cinturón, 373 planeador, 600
planeador submarino, 600 planta, 77
plastinación, 591 plato, 356
Pleistoceno, 266
Pleistoceno Inferior, 251
Pleistoceno Medio, 254
Pleistoceno Superior, 258 polarización catódica, 577 polen, 100
polen arbóreo, 101 polen no arbóreo, 102 polietilenglicol, 592 pomerio, 536 pomoerium, 536 pondera, 289 porcelana, 357
Posglacial, 260 posición derivada, 79 posición primaria, 78 posición secundaria, 79
prehistoria, 230
proceso posdeposicional, 144 propulsor, 401
prospección, 81 protohistoria, 245 proyectil, 376
punta de proyectil, 297 punta musteriense, 306 puntuación, 431 punzón, 402
R
raclette, 291 radiocarbono, 188 raedera, 298 ramiforme, 555 raspador, 301 rasqueta, 291
rastro arqueológico, 39 registro arqueológico, 44 repujado, 371
resello, 436
reserva arqueológica, 619 resto arqueológico, 39 resto carpológico, 57
resto palinológico, 58 retocador, 387 retoque, 314
reverso, 439
revolución industrial, 609 rezón, 369
ruleteado, 335
S
sarcófago, 475
sección estratigráfica, 80 sedimento, 146 sedimentología, 145 sello, 451
semilla, 93 semiuncial, 419 separador, 404 serpentiforme, 570 sílex, 312
silo, 537
sistema de excavación de Wheeler, 86 sistema de registro de Harris, 56 sistema de registro de Laplace, 69 solar yermo urbano, 514
soliferreum, 382
Solutrense, 247
sonar de barrido circular, 576 sonar de barrido lateral, 574 sondeo, 87
soplado, 407
succionador de fondos, 581 succionadora, 581 superposición, 459
Szeletiense, 248
T
tabla de Munsell, 75 tachuela, 383 tafonomía, 168
tajador bidireccional, 287 tajador compuesto, 287 tajador simple, 288
taller, 612 tamizado, 113 tapa, 338 tapial, 526
Tardiglacial, 267
Tardiglaciar, 267 teatro, 484
técnica del golpe de buril, 317 técnica del núcleo de arena, 409 técnica del núcleo previo, 409 técnica levalloisiense, 300 tectiforme, 571
tejar, 618 tejera, 618 tell, 540 templo, 541 termas, 542
terra sigillata, 359 tesela, 360
testigo, 71
tiempo geológico, 18 tina, 361
tinaja, 361 toréutica, 384
torpedo propulsor, 597 torre, 493
torre de tamices, 114 torre fotográfica, 575 tortera, 281 traceología, 36
TS, 359 tumba, 456
tumba de lajas, 460 túmulo, 477 turíbulo, 375
U
UE, 85
Último Máximo Glacial, 250 uncial, 432
ungüentario, 362
unidad estratigráfica, 85 urna funeraria, 458
útil lítico, 313
V
valor nominal, 435 varilla, 395
varva, 202
vasija de cerámica, 365 vaso campaniforme, 341 vehículo de control remoto, 601 vellón, 452
venus paleolítica, 572 vertedera, 351 vertedero, 544 vertedor, 351
vestigio carpológico, 57 vestigio palinológico, 58 vía romana, 506 vidriado, 552
vidrio camafeo, 412 villa, 543
villa medieval, 496 vulva, 553
Y
yacimiento, 40
yacimiento arqueológico, 40
Z
zona arqueológica, 629
zona arqueológica calificada, 631 zona arqueológica inventariada, 630 zona de presunción arqueológica, 628 zooarqueología, 14
FRaNtsesezKO aURKiBiDea
A
Abbevillien, 203
Acheuléen, 204
action galvanique, 573 activité, 62
actuaire, 414
AD, 185
ADN fossile, 107 adobe, 534
Âge de la Pierre, 228
Âge du bronze, 215 âge du cuivre, 218
Âge du fer, 216 âge glaciaire, 264
Âge mycénien, 240
Âge néolithique, 242 agglutinant, 547 agitateur, 410 aiguille, 399
aire métropolitaine, 531 alliage, 367
alluvion, 112 aloi, 433 ambre, 103
aménagements, 19 amphithéâtre, 483 amphore, 318
analyse des phosphates, 51
analyse géochimique des phosphates, 51 analyse isotopique de l’azote, 195 analyse par activation neutronique, 274 andouiller, 398
anépigraphe, 415
année radiocarbone, 181
Anno Domini, 185 anse, 339 anthracologie, 89 anthropisation, 90 anthropologie, 1 anthropomètre, 155 anthropométrie, 154 anthropomorphe, 549
Anthropozoïque, 265
Antiquité, 205
Antiquité classique, 207
Antiquité tardive, 206 apex, 416
aqueduc, 482
arche de triomphe, 507 archéoastronomie, 2 archéographie, 3 archéologie, 4
archéologie analytique, 5 archéologie anthropologique, 6 archéologie classique, 10 archéologie contextuelle, 35 archéologie de gestion, 66 archéologie de la construction, 485 archéologie du bâti, 485 archéologie du genre, 26 archéologie expérimentale, 7 archéologie funéraire, 27 archéologie historique, 9 archéologie industrielle, 604 archéologie médiévale, 22 archéologie navale, 588
archéologie post-médiéval, 21 archéologie post-processuelle, 11 archéologie préhistorique, 28 archéologie processuelle, 12 archéologie sociale, 13 archéologie sous-marine, 583 archéologie structuraliste, 8 archéologie subaquatique, 599 archéologie sur le terrain, 30 archéologie urbaine, 513 archéométallurgie, 368 archéométrie, 269 archéozoologie, 14
argile, 117
art rupestre, 563 artéfact, 15 assiette, 356 atelier, 612
atelier de fabrication de monnaies, 449 atelier de potier, 331
atlatl, 401
Aurignacien, 211
australopithèque, 156 autorisation d’opération
archéologique, 620 avant J.-C., 184
avant Jésus-Christ, 184 avant le Présent, 172 avers, 434
Azilien, 212 azoïque, 104
broquette, 383 brunissage, 564 brunissoir, 403 buah, 385
bulbe de percussion, 310 burin, 316
B
ballon de relevage, 584 banlieue, 515 barbacane, 487
Bas Moyen Âge, 213 basilique, 488 bastide, 489
bâtiment industriel, 617
bâton de commandement, 386 bâton percé, 386
bec, 286 bec, 351
Before Present, 172 berme, 71
bien culturel classé, 622 bien inventorié, 626 biface, 285
billon, 452 bioclaste, 105 biométrie, 17 biostratigraphie, 16 bioturbation, 115 biozone, 106 biscuit, 321
bloc, 116 bol, 322 bord, 336
bouteille Mercure, 408
BP, 172
brique crue, 534
C
câble aérien, 603 cal, 186 calcination, 611 calibration, 187 cameo-glass, 412 canal, 521
canalisations d’égouts, 501 canon, 377
capacité crânienne, 158 capitale, 428
carbone-14, 188 cardo, 523
carnet de chantier, 61 carnet de fouille, 61 carrière, 608 carroyage, 83
carte archéologique, 72 catacombes, 470 cénotaphe, 479
centre commercial, 529 centre historique, 519 centre logistique, 510 céramique, 363
céramique à parois fines, 353 céramique Boquique, 323 céramique cardiale, 364 céramique cordée, 345
Chalcolithique, 218 chambre funéraire, 464 champ de fosses, 481 champ d’urnes, 472 chantier naval, 616
charnier, 462
Châtelperronien, 217 chemin de ronde, 499 chenet, 358
chopper, 288 chronoculture, 233 chronostratigraphie, 189 chrono-typologie, 193 cire perdue, 551
cirque, 545 ciseau, 405 ciste, 480
Clactonien, 232 claste, 133
clou, 374 coin, 394 coin, 437
colluvion, 134 columbarium, 471 concrétion marine, 582 conformateur, 593 constituant, 19 contexte, 147
contexte primaire, 148 contexte secondaire, 149 contremarque, 444 coprolithe, 109
corde, 344 corne, 385 cote, 65 couche, 47
coupe stratigraphique, 80 couperet, 288
couvercle, 338 craniométrie, 162 crémation, 457 creuset, 283 cromlech, 461 cruche, 347 cryoturbation, 136
cuisson oxydante, 334 cuisson réductrice, 333 culture campaniforme, 231 culture cycladique, 249 culture de Hallstatt, 226
culture de Hambourg, 227 culture de La Tène, 235
culture des champs d’urnes, 234 cursive, 420
D
dague, 372 datation, 173
datation à l’uranium, 200 datation absolue, 174
datation archéomagnétique, 170 datation au fluor, 183
datation au potassium-argon, 198 datation au radiocarbone, 180 datation isotopique, 176
datation par le carbone-14, 180 datation par racémisation des acides
aminés, 169
datation par résonance de spin électronique, 179
datation par spectrométrie de masse par accélérateur, 171
datation par thermoluminescence, 199 datation par uranium-thorium, 201 datation radioactive, 176
datation relative, 175 date calibrée, 186
dé, 392
décor estampé, 366 décor excisé, 326 décor imprimé, 327 décor incisé, 325 décor peint, 328
décoration appliquée, 324 décoration peignée, 329 découverte, 38
décubitus dorsal, 152 décubitus latéral, 153 décubitus ventral, 151 decumanus, 490
dégraissant, 343 dendrochronologie, 177 dépôt archéologique, 74
dépôt d’origine non anthropique, 94 dépotoir, 544
Dernier Maximum Glaciaire, 250 dessalage, 579
dessiccation contrôlée, 585 détritique, 118
diagramme de Harris, 41 diagramme stratigraphique, 41 diffractométrie de rayons X, 277 dimorphisme, 157
dolmen, 476 domestication, 42 domus, 492
E
écarteur, 404 échantillon, 67 échantillonnage, 68
échelle chronologique absolue, 190 échelle chronologique solaire, 178 échelle de chronologie relative, 191 échelle stratigraphique, 88
éclat, 294
éclat de burin, 317 écofact, 20
écoulement de surface, 132 édaphologie, 143 électrolyse, 578 électrophorèse, 577 électrum, 438
élément de faucille, 296 élévation, 65
émission, 442 encensoir, 375
Énéolithique, 218 engobe, 332
ensemble monumental, 623
enterrement, 453 enterrement primaire, 454 enterrement secondaire, 455 éolithe, 290
épave, 589 éperon, 522 épigraphe, 417 épigraphie, 418
Épigravettien, 219 épingle, 391
Épipaléolithique, 220 époi, 398
Époque contemporaine, 208
Époque moderne, 210 érosion, 128 escargotière, 73
espace public, 500 établissement, 54 étalonnage du temps du
radiocarbone, 192 ethnoarchéologie, 24
événement de Dansgaard-Oeschger, 252 événement de Heinrich, 259 exhumation, 469
F
faciès, 121 faïence, 346 falsification, 25 faubourg, 497 flottation, 50 fluorescence X, 278 fond, 340
fond de cabane, 503 foret, 402
forge, 538, 605 formulaire, 422 formule, 421 forteresse, 509 forum, 504
fosse, 468
fossé, 486, 525
fosse à combustion, 498 fosse de combustion, 498 fossile, 108
fouille archéologique, 59 fouille de préservation, 82 fouille de sauvetage, 82 fouille en aire ouverte, 43 fouille programmée, 60 foyer, 539
fraction, 122 fraction du sol, 122 frappe, 450 fréquentation, 53 fresque, 556
friche industrielle, 606 friche urbaine, 514 fusaïole, 281
G
galerie, 607
galet aménagé, 292 gaufrage, 371 gélifraction, 135 géoarchéologie, 123 géochronologie, 124 géomorphologie, 125
gestion du patrimoine archéologique, 625 gisement archéologique, 40
glaciation, 257 glaçure, 552 glyptique, 557
gobelet campaniforme, 341 graffito, 423
granulométrie, 126 grappin, 369 grattoir, 298
Gravettien, 225 gravier, 137
gravure préhistorique, 559
gravure striée, 558 grotte sépulcrale, 465 groupe d’activité, 63
H
habitation contiguë, 495 hache polie, 280 hachereau, 284
Hambourgien, 227 hameçon, 388 harpon, 389
Haut Moyen Âge, 223
Helladique, 229 herminette, 308
Holocène, 260 holotype, 29 hominidés, 159
Homo, 160 horizon, 129 houe, 279 hydrolyse, 580 hypogée, 467
I
îlot, 502
impression par roulement, 335 incinération, 457
incision, 554 inclusion, 425 incus, 440
indice céphalique, 161 inhumation, 453 inscription, 417
insula, 520 intaille, 441 interface, 48
interglaciaire, 256 interponction, 426 interstadiaire, 261 intrusion, 131 irisation, 411
J
jalon, 45 jarre, 361
L
lame, 295
lame mince, 150 lampe à huile, 396 lance à eau, 598 latérocubitus, 153 lauda, 427
légende, 445 ligature, 429 limon, 138 lingot, 378 lissage, 319 lissoir, 397
LSO, 196
luminescence stimulée optiquement, 196 lyophilisation, 586
M
Magdalénien, 236
Maglemosien, 237 magnétomètre, 587 magnétomètre à précession de
protons, 595
magnétomètre à protons à précession libre, 595
magnétomètre au césium, 602 maison fortifiée, 494
maison-tour, 494 majuscule, 428 marché, 530 marmite, 330 médine, 527 mégalithe, 302 menhir, 303
mensiochronologie, 194
Mésolithique, 238 métallographie, 379 métallurgie, 380 météorisation, 139 méthode au fluor, 183
méthode de datation par traces de fission, 182
méthode de Harris, 56 méthode du quadrillage, 84 méthode Laplace-Méroc, 69 méthode potassium-argon, 198 métrologie, 446
microclimat, 140 microfossile, 110 microlithe, 304 micromorphologie, 141
microscope électronique à balayage, 272 millefiori, 413
mine, 615 minerai, 613
Minoen, 239
mobilier funéraire, 466 module, 447
momie, 473 monolithe, 305 mortier, 350 mosaïque, 349
motif anchoriforme, 548 motif arboriforme, 550 motif corniforme, 561 motif cruciforme, 562 motif halteriforme, 560 motif oculé, 565
motif pectiniforme, 566 motif ramiforme, 555 motif serpentiforme, 570 motif tectiforme, 571 moule, 348
Moustérien, 241
Moyen Âge, 221
Moyen Âge tardif, 213 muet, 415
mur fantôme, 512 mur mitoyen, 528 muraille, 511
musée d’archéologie, 624
N
nécropole, 474
Néolithique, 242 nexus, 429
niveau topographique, 76
NMI, 271
nombre de restes, 270
nombre d’équivalents-vases, 275 nombre minimum d’individus, 271 noyau, 307
NR, 270
nuancier de Munsell, 75 numismatique, 448
O
obélisque, 532 objet façonné, 15
Oldowayen, 243 onciale, 432 opisthographe, 430 oppidum, 524 oreille, 370 orichalque, 443
orthostate, 309 ossuaire, 462 ostéologie, 163 ostéométrie, 276 outil lithique, 313
P
PA, 101 paléobotanique, 95 paléoclimatologie, 33 paléodémographie, 165 paléoécologie, 31 paléoespèce, 166 paléoethnobotanique, 96 paléoethnologie, 32
Paléolithique, 244
Paléolithique inférieur, 214
Paléolithique moyen, 222
Paléolithique supérieur, 224 paléomagnétisme, 197 paléontologie, 34 paléontologie humaine, 164 paléopalynologie, 97 paléopathologie, 111 paléosol, 142 paléostomatologie, 167 palette, 400
palynologie, 98 palynomorphe, 99 panse, 311
parc archéologique, 627 parement, 533
passivation électrochimique, 590 pâte, 354
pâté de maisons, 502 pâte de verre, 406
paysage après activité minière, 614 pédologie, 143
peinture, 569 pendage, 130
pénétrateur de sédiment, 596
perçoir, 315 percuteur, 299
Périgordien, 246
Période Chaude Médiévale, 253 période glaciaire, 264
période historique, 209 période interglaciaire, 256 périphérie urbaine, 515 perle, 320
Petit Âge glaciaire, 263
Petit Optimum climatique, 253 pétroglyphe, 567
phase, 49
phase archéologique, 49 photogrammétrie, 52 photographie aérienne, 37 phytolithe, 92
pichet, 355 pied, 352
pierre à feu, 312 pierre à fusil, 293 pierre tombale, 424 pigment, 568 pillage, 23
pilum, 381
pipe de kaolin, 342 pisé, 526
plan, 77
planeur sous-marin, 600 plaque de ceinture, 373 plastination, 591
Pléistocène, 266
Pléistocène inférieur, 251
Pléistocène moyen, 254
Pléistocène supérieur, 258
PNA, 102
poids de métier à tisser, 289 poinçon, 402
point moustérien, 306 pointe de projectile, 297 polarisation cathodique, 577 pollen, 100
pollen d’arbre, 101
pollen non arboréen, 102 polyéthylène glycol, 592
pomerium, 536 pomoerium, 536 ponctuation, 431 porcelaine, 357 position primaire, 78 position secondaire, 79 pot, 330
préhistoire, 230
présents funéraires, 466 pressoir, 491
préventive archéologie, 66 processus post-dépositionnel, 144 procubitus, 151
profil stratigraphique, 80 profileur sismique, 594 projectile, 376 propulseur, 401 prospection, 81 protohistoire, 245 pyramide, 535
Q
quadrat, 70 quadrillage, 83 quai, 610
Quaternaire, 265
R
rabot, 282 raclage, 337 raclette, 291 racloir, 301
rapport d’opération, 621 rapport de fouille, 621 ravine, 525
récipient céramique, 365 registre archéologique, 44
réserve archéologique, 619 retouche, 314
retoucher, 387 revers, 439
révolution industrielle, 609 rouletté, 335
S
sable, 127 sagaie, 390 sarcophage, 475 sceau, 451 sédiment, 146
sédimentologie, 145 semence, 93
semi-onciale, 419 sépulture, 456 silex, 312
silo, 537 soliferreum, 382
Solutréen, 247
sonar à balayage circulaire, 576 sonar à balayage latéral, 574 sondage archéologique, 87 soufflage, 407
spatule, 393
spectrométrie d’absorption atomique, 268 spectrométrie de rayons x, 277 spectroscopie, 273
spoliation, 23 spore, 91
stade isotopique, 262 stadiaire, 255
station totale, 46 stèle, 463
strate, 47 stratification, 119 stratigraphie inversée, 120 superposition, 459
surveillance, 64 système Wheeler, 86
Szélétien, 248
T
tamisage, 113 taphonomie, 168
Tardiglaciaire, 267
technique de l’enduction sur noyau, 409 technique Levallois, 300
tell, 540 temple, 541
temps géologique, 18 terra sigillata, 359 terre de pipe, 342 territoire urbain, 518 tesselle, 360
tessère, 360 théâtre, 484 thermes, 542 tige, 395 titre, 433
tombe en pierre plate, 460 toreutique, 384
torpille propulseur, 597 tour, 493
tour de tamisage, 114
tour photographique, 575 tracéologie, 36
tranchoir biface, 287 transducteur, 594 trop-plein, 505
trou de poteau, 546
TS, 359 tuilerie, 618 tumulus, 477
tumulus-cromlech, 478 turbation périglaciaire, 136 tuyau d’aspiration, 581
U
unguentarium, 362
unité stratigraphique, 85 urne cinéraire, 458
US, 85
usine de poterie, 331 usine de salaisons, 508
V
valeur nominale, 435 varve, 202
vase céramique, 365
véhicule sous-marin téléguidé, 601 vénus paléolithique, 572
vestige archéologique, 39 vestige carpologique, 57 vestige palynologique, 58 villa, 543
villa médiévale, 496 voie romaine, 506 vulve, 553
Z
zone archéologique, 629
zone de présomption de prescription archéologique, 628
zone d’extension, 516
zone urbaine fonctionnelle, 517 zooarchéologie, 14
iNgelesezKO aURKiBiDea
A
Abbevillian, 203 absolute dating, 174 absolute time scale, 190
accelerator mass spectrometry dating, 171
Acheulian, 204 activity, 62 activity group, 63 actuary, 414
AD, 185 adobe, 534 adze, 308
aerial cable, 603
aerial photography, 37 alloy, 367
alluvium, 112 amber, 103
amino acids racemization dating, 169 amino-acid racemization age method, 169 amphitheater, 483
amphitheatre, 483 amphora, 318
AMS dating, 171 analytical archaeology, 5 anchor shaped, 548 anchoriform, 548
Ancient Age, 205 andiron, 358 anepigraphic, 415
Anno Domini, 185 anthracology, 89 anthropization, 90 anthropological archaeology, 6 anthropology, 1 anthropometer, 155 anthropometry, 154 anthropomorphous, 549
antler, 385
antler point, 398
AP, 101 apex, 416
applied decoration, 324 aqueduct, 482
arboreal pollen, 101 arborescent pollen, 101 arboriform, 550 archaeoastronomy, 2 archaeography, 3 archaeological excavation, 59
archaeological excavation license, 620 archaeological heritage management, 625 archaeological map, 72
archaeological museum, 624 archaeological park, 627 archaeological permit, 620 archaeological phase, 49 archaeological record, 44 archaeological remains, 39 archaeological report, 621 archaeological reserve, 619 archaeological site, 40 archaeological zone, 629 archaeology, 4
archaeology of death, 27 archaeomagnetic dating, 170 archaeometallurgy, 368 archaeometry, 269 archaezoology, 14 archeological deposit, 74 artefact, 15
artifact, 15 assegai, 390 atlatl, 401
atomic absorption spectrometry, 268 attached dwelling, 495
Aurignacian, 211 australopithecus, 156 awl, 402
Azilian, 212 azoic, 104
B
balk, 71 barbican, 487 base, 340 basilica, 488 bastide, 489 baulk, 71
BC, 184 bead, 320 bec, 286
Before Christ, 184
Before Present, 172 bell beaker, 341
bell beaker culture, 231 belly, 311
belt plaque, 373 biface, 285
bifacial chopper, 287 billon, 452
binder, 547 bioclast, 105 biometry, 17 biostratigraphy, 16 bioturbation, 115 biozone, 106 biscuit ware, 321 bisque ware, 321 blade, 295
block, 116 blowing, 407 body, 311
Boquique pottery, 323 borer, 315
bowl, 322
BP, 172
Bronze Age, 215 brownfield, 606
building archaeology, 485 bulb of percussion, 310 burial, 453
burial cave, 465 burin, 316
burin blow technique, 317
burin spall, 317 burnisher, 403 burnishing, 564
C
cal, 186 calcination, 611 calibrated date, 186 calibration, 187 cameo glass, 412 canal, 521
canon, 377 canton, 522 capital, 428 carbon-14, 188
carbon-14 dating, 180 cardium pottery, 364 cardo, 523
carnary, 462
carpological remains, 57 catacomb, 470 catacombs, 470
cathode bias, 577 cenotaph, 479 censer, 375
cephalic index, 161 ceramic vessel, 365 ceramics, 363
cesium magnetometer, 602
Chalcolithic, 218
Châtelperronian, 217 china clay pipe, 342 chisel, 405
chopper, 288 chopping tool, 287 chronoculture, 233 chronostratigraphy, 189 chronotypology, 193 cinerary urn, 458 circular-scan sonar, 576 circus, 545
cist, 480
city block, 502
Clactonian, 232
Classical Antiquity, 207 classical archaeology, 10 classified cultural property, 622 clast, 133
clastation, 139 clay, 117
clay body, 354 cleaver, 284 colluvium, 134 columbarium, 471
combed decoration, 329 combustion pit, 498 congelifraction, 135 congeliturbation, 136
Contemporary Age, 208 context, 147
contextual archaeology, 35 contour gauge, 593 controlled desiccation, 585 co-ordinate system, 69
Copper Age, 218 coprolite, 109 cord, 344
corded ware, 345 core, 307 corniform, 561 countermark, 444
cranial capacity, 158 craniometry, 162 cremation, 457 cromlech, 461 crucible, 283 cruciform, 562 cursive, 420
cursive type, 420
Cycladic, 249
Cycladic culture, 249 cyst, 480
D
dagger, 372
Dansgaard-Oeschger event, 252 dating, 173
decumanus, 490 dendriform, 550 dendrochronology, 177
deposit of a non anthropic origin, 94 desalting, 579
detrital, 118 die, 392, 437 dimorphism, 157 dip, 130 discovery, 38
disentombment, 469
diver propulsion vehicle, 597 dolmen, 476
domestication, 42 domus, 492
dorsal decubitus, 152
E
ear, 370
Early Middle Ages, 223
Early Modern Times, 210 earthenware, 346
ecofact, 20 edaphology, 143
electrochemical passivation, 590 electrolysis, 578
electron spin resonance dating, 179 electrophoresis, 577
electrum, 438 elevation, 65 embossing, 371
Eneolithic, 218 engobe, 332 eolith, 290
epigraph, 417 epigraphy, 418
Epigravettian, 219
Epi-gravettian, 219
Epipalaeolithic, 220 erosion, 128
estimated vessels equivalent, 275 ethnoarchaeology, 24
excavation journal, 61 excavation notebook, 61 excised decoration, 326 exhumation, 469 experimental archaeology, 7 extension area, 516
F
face, 533
face value, 435 facies, 121 facing, 533 faience, 346 feature, 19
field archaeology, 30 fineness, 433
fishing hook, 388
fission-track dating, 182 flint, 312
flint sickle teeth, 296 flotation, 50
fluorine dating, 183 foot, 352
forge, 538 forgery, 25 formula, 421 formulary, 422 fort, 509
fortified house, 494 fortress, 509
forum, 504 fossa, 468
fossil, 108
fossil DNA, 107 fraction, 122 frequentation, 53 fresco, 556 functional area, 517
functional urban region, 517 funerary archaeology, 27 funerary chamber, 464
G
gallery, 607
galvanic action, 573 gender archaeology, 26 geoarchaeology, 123 geochronology, 124 geologic time, 18 geomorphology, 125 glacial period, 264 glaciation, 257
glaze, 552 glyptic, 557 graffito, 423 granulometry, 126 grapnel, 369
grave goods, 466 gravel, 137 gravestone, 424
Gravettian, 225 grid, 83
grid layout, 83
grid-square method, 84 gully, 525
gun flint, 293
H
Hallstatt culture, 226 halteriform, 560
Hamburg culture, 227
Hamburgian, 227 hammer, 299 handle, 339 harpoon, 389
Harris Matrix diagram, 41
Harris recording system, 56 hearth, 539
Heinrich event, 259
Helladic, 229 hill fort, 524 historic centre, 519 historic period, 209
historical archaeology, 9 hoe, 279
Holocene, 260 holotype, 29
Hominidae, 159
Homo, 160 horizon, 129 horn, 385
horn shape, 561 hut floor, 503 hydrolysis, 580 hypogeum, 467
I
ingot, 378 inhumation, 453 inscription, 417 insula, 520 intaglio, 441 interface, 48 interglacial, 256
interglacial period, 256 interpunction, 426 interstadial, 261 intrusion, 131
inventoried property, 626 inverted stratigraphy, 120 iridescence, 411
Iron Age, 216 ironworks, 605 isotope stage, 262 issue, 442
J
jar, 355
K
kaolin pipe, 342
L
ice age, 264
incineration, 457 incised decoration, 325 incision, 554
inclusion, 425 incuse, 440
industrial archaeology, 604 industrial building, 617 industrial revolution, 609
La Tène culture, 235 landscape after mining, 614
Laplace method, 69 large jar, 361
Last Glacial Maximum, 250
Late Antiquity, 206
Late Glacial, 267
Late Middle Ages, 213
lateral decubitus, 153 lauda, 427
legend, 445
Levallois technique, 300 lid, 338
lifting bag, 584 lifting balloon, 584 lingot, 378
lithic flake, 294
Little Ice Age, 263 logistic centre, 510 loom weight, 289 loot, 23
lost wax, 551
Lower Palaeolithic, 214
Lower Pleistocene, 251 lyophilization, 586
M
Magdalenian, 236
Magdalenian period, 236
Maglemosean, 237
Maglemosian, 237 magnetometer, 587 mall, 529
management archaeology, 66 marine concretion, 582 market, 530
medieval archaeology, 22
Medieval Climate Optimum, 253 medieval villa, 496
Medieval Warm Period, 253 medina, 527
megalith, 302 menhir, 303 mensiochronology, 194 mercurial bottle, 408
Mesolithic, 238 metallography, 379 metallurgy, 380 metrology, 446
metropolitan area, 531 microclimate, 140 microfossil, 110 microlith, 304 micromorphology, 141
Middle Ages, 221
Middle Palaeolithic, 222
Middle Pleistocene, 254 millefiori, 413
mine, 615
minimum number of individuals, 271
Minoan, 239 mint, 449 minting, 450
MNI, 271 moat, 486
Modern Age, 210
Modern Times, 208 module, 447 monolith, 305
monumental ensemble, 623 mortar, 350
mosaic, 349 mould, 348
Mousterian, 241
Mousterian point, 306 mud penetrator, 596 mummy, 473
Munsell soil colour chart, 75 mute, 415
Mycenaean age, 240
N
NAA, 274 nail, 374
NAP, 102
naval archaeology, 588 naval shipyard, 616 necropolis, 474
needle, 399
Neolithic, 242
Neolithic age, 242
neutron activation analysis, 274 nexus, 429
nitrogen dating, 195
non anthropic deposit, 94 non arboreal pollen, 102 nonarborescent pollen, 102
NR, 270 nucleus, 307
number of remains, 270 numismatics, 448
O
obelisk, 532 obverse, 434 oculated, 565 oil lamp, 396
Oldowan, 243
Oldowan age, 243
open area excavation, 43 opening material, 343 opistograph, 430
optically stimulated luminescence, 196 ore, 613
orichalcum, 443 orthostat, 309
OSL, 196 osteology, 163 osteometry, 276 overflow, 505 oxiding firing, 334
P
painted decoration, 328 painting, 569 palaeoanthropology, 164 palaeobotany, 95 palaeoclimatology, 33 palaeodemography, 165 palaeoecology, 31 palaeoethnobotany, 96 palaeoethnology, 32
Palaeolithic, 244 palaeomagnetism, 197 palaeontology, 34 palaeopalynology, 97 palaeopathology, 111 palaeosol, 142 palaeospecies, 166 palaeostomatology, 167 palette, 400
palynological remains, 58 palynology, 98 palynomorph, 99
parapet walk, 499 party wall, 528 paste, 354
pebble tool, 292 pectiniform, 566 pedology, 143 perforated baton, 386
Perigordian, 246 periphery, 515 petroglyph, 567 phantom wall, 512 phosphate mapping, 51 photogrammetry, 52 photographic tower, 575 photo-tower, 575 phytolith, 92
pierced antler rod, 386 pigment, 568
pilum, 381 pin, 391
pit field, 481 pitcher, 347
plan, 77
planned excavation, 60 plastination, 591
plate, 356
Pleistocene, 266 plunder, 23 polished axe, 280 polisher, 403 pollen, 100
polyethylene glycol, 592 pomerium, 536 pomoerium, 536 porcelain, 357
post hole, 546
post-depositional process, 144 posthole, 546
post-medieval archaeology, 21 post-processual archaeology, 11 pot, 330
potassium-argon dating, 198 potter’s workshop, 331 pottery, 331, 363
pottery factory, 331 prehistoric archaeology, 28 prehistoric engraving, 559 prehistory, 230
pressure flaker, 387
presumed archaeological site, 628 preventive archaeology, 66 primary burial, 454